Τελευταία ευκαιρία για την τακτοποίηση αυθαιρέτων

Της ΓΡΑΜΜΑΤΗΣ ΜΠΑΚΛΑΤΣΗ, τοπογράφου – πολεοδόμου μηχανικού

Απομένουν τρεις μήνες για να εκπνεύσει η προθεσμία με την οποία μπορούν οι ιδιοκτήτες να δηλώσουν οικειοθελώς τα αυθαίρετά τους.

Μέχρι τώρα, πολλά αυθαίρετα έχουν δηλωθεί, όμως υπολογίζεται ότι το ποσοστό παραμένει χαμηλό και πάνω από το 60% των αυθαιρέτων δεν έχουν δηλωθεί ακόμα. Το Υπουργείο Περιβάλλοντος θεωρεί ότι με την επιτάχυνση και ολοκλήρωση του κτηματολογίου και των δασικών χαρτών θα αναγκαστούν πολλοί κάτοχοι αυθαιρέτων να «τρέξουν» και να δηλώσουν τα αυθαίρετά τους για να τα σώσουν από την κατεδάφιση. Αυτό, όμως, που διαμηνύει προς όλες τις κατευθύνσεις η κυβέρνηση είναι ότι δεν θα υπάρξει νέος νόμος αυθαίρετων και δεν θα μπορεί να συνεχίζεται η δήλωση των κτισμάτων επ' άπειρον.

Ενδεικτικό του προβλήματος που επικρατεί είναι ότι στην χώρα υπάρχουν, σύμφωνα με εκτιμήσεις της αγοράς, περισσότερα από 2,5 εκατομμύρια κτίσματα με αυθαιρεσίες και οι ιδιοκτήτες τους, αναπόφευκτα, θα κληθούν αργά ή γρήγορα να… λογοδοτήσουν. Ακόμη υπάρχουν εκατομμύρια ιδιοκτησίες με πολεοδομικές μικροπαραβάσεις και μικροαυθαιρεσίες που κάποια στιγμή πρέπει να «τακτοποιηθούν», καθώς ο νόμος απαγορεύει κάθε δικαιοπραξία σε ακίνητο με αυθαιρεσία – κάτι που βεβαιώνει υποχρεωτικά σε κάθε π.χ. αγοραπωλησία, μηχανικός.

Επομένως διαφαίνεται ότι δεν θα δοθεί καμία παράταση στηνομιμοποίηση αυθαιρέτων μετάτη λήξη του ισχύοντος νόμου 4495/2017, που είναι η 8η Νοεμβρίου του 2019 και κάθε αυθαίρετο κτίσμα ή κατασκευές για τα οποία θα γίνεται καταγγελία ή θα εντοπίζονται μετά τις 9 Νοεμβρίου, θα κρίνεται άμεσα κατεδαφιστέο. Για αυτό το λόγο θα πρέπει άμεσαοι ιδιοκτήτες να απευθυνθούν σε μηχανικό και να δηλώσουν άμεσα το αυθαίρετό τους.

Γιατί πρέπει να δηλωθεί το αυθαίρετο σήμερα;

1. Μπορούν να το εμφανίσουν άφοβα στη δήλωση Κτηματολογίου.
2. Υπάρχει δυνατότητα εξόφλησης των προστίμων σε πολλές δόσεις.
3. Επιπλέον μείωση του προστίμου κατά 20%, για την εφάπαξ εξόφληση του.
4. Παράταση επιπλέον δύο ετών στην τακτοποίηση αυθαίρετων σε όσους αδυνατούν οικονομικά να πληρώσουν τα πρόστιμα.
5. Μείωση σε όσους έχουν μία και μοναδική κατοικία, όπως προκύπτει από το Ε9. 6. Μειώσεις από 15% έως και 30% σε πολλές ευπαθείς ομάδες πληθυσμού, όπως: ΑμεΑ, πολύτεκνοι, τρίτεκνοι, άνεργοι, δικαιούχοι εισοδήματος κοινωνικής αλληλεγγύης, παλιννοστούντες.
6. Δυνατότητα νομιμοποίησης αυθαιρέτου σε εξαδιαιρέτου οικόπεδο χωρίς τη συμφωνία όλων των συνιδιοκτητών.

8.Μείωση κατά 40% του προστίμου για κτίσματα που κτίστηκαν από το 1983 έως το 1993.

1. Εκπτώσεις έως 60% για την στατική ενίσχυση του κτιρίου, ανάλογα με την περιοχή.
2. Μείωση 30% έως 50% για τα κτίσματα που θα ολοκληρώσουν την ενεργειακή αναβάθμισή τους.
3. Μείωση έως 50% του προστίμου σε περίπτωση που δαπανώνται ποσά για την εκτέλεση εργασιών προσαρμογής των κτιρίων, που βρίσκονται εντός παραδοσιακού οικισμού.
4. Μείωση έως 65% για τα κτίσματα που επιλέξουν ταυτόχρονα δύο από τις τρεις περιπτώσεις: α) στατική ενίσχυση β) ενεργειακή αναβάθμιση και γ) εργασίες προσαρμογής του κτιρίου σε παραδοσιακό οικισμό.

Ποιες άλλες εκπτώσεις γίνονται;

1. Εφόσον εκπονηθεί στατική μελέτη και χρειαστεί να γίνουν εργασίες ενίσχυσης του κτιρίου, γίνεται έκπτωση στο πρόστιμο που ξεκινά από 30% και φτάνει μέχρι το 60%, ανάλογα σε τι περιοχή σεισμικής επικινδυνότητας βρίσκεται το αυθαίρετο.
2. Επίσης 50% έκπτωση θα δοθεί σε όσα κτίσματα ολοκληρωθούν οι εργασίες προσαρμογής σε αυθαίρετα που παραβίασαν τις αρχές του πολιτιστικού περιβάλλοντος ή αφορούν διατηρητέα κτίσματα.
3. Μείωση επίσης από 30% έως 50% θα ισχύσει και για κτίσματα που προχώρησαν σε εργασίες ενεργειακής αναβάθμισης. Στην περίπτωση αυτή 50% θα είναι τα μειωμένα πρόστιμα για υπερβάσεις έως 250 τ.μ σε οριζόντιες ή κάθετες ιδιοκτησίες με χρήση κατοικίας και έως 500 τ.μ για άλλες χρήσεις. Για τις υπόλοιπες περιπτώσεις, η έκπτωση θα είναι 30%.

Ποιο είναι το παράβολο και σε πόσες δόσεις μπορεί να γίνει η αποπληρωμή του;

Για να υπαχθεί κάποιος στο νόμο θα πρέπει να καταβάλλει ένα παράβολο. Το ύψος των παραβόλων εξαρτάται από το μέγεθος της αυθαιρεσίας και διαμορφώνεται ως εξής:

● Εως 10 τ.μ., παράβολο 250 ευρώ

● Ανω των 100 έως 500 τ.μ., παράβολο 500 ευρώ

● Ανω των 500 έως και 2.000 τ.μ., παράβολο 1.000 ευρώ

● Ανω των 2.000 τ.μ. και έως 5.000 τ.μ., παράβολο 4.000 ευρώ

● Ανω των 5.000 τ.μ., παράβολο 10.000 ευρώ).

Ο ιδιοκτήτης του αυθαιρέτου μπορεί να αποπληρώσει το πρόστιμο ακόμα και σε 100 δόσεις, με ελάχιστο ποσό δόσης τα 50 ευρώ.

Επίσης όποιος καταβάλει εφάπαξ το πρόστιμο έχει έκπτωση 20% επί του προστίμου.

Ποιες είναι οι ομάδες πολιτών που ωφελούνται με επιπλέον έκπτωση;

1. Άτομα με Αναπηρία (ΑμεΑ) με ποσοστό αναπηρίας 80% και άνω, καθώς και πρόσωπα που επιβαρύνονται φορολογικά με τις ανωτέρω ιδιότητες
2. Άτομα με Αναπηρία (ΑμεΑ) με ποσοστό αναπηρίας 67% και άνω, καθώς και πρόσωπα που επιβαρύνονται φορολογικά από πρόσωπα με τις ανωτέρω ιδιότητες
3. Πολύτεκνοι
4. Τρίτεκνοι
5. Μακροχρόνια άνεργοι
6. Μονογονεϊκές οικογένειες
7. Άτομα τα οποία είναι δικαιούχοι του Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης
8. Παλιννοστούντες ομογενείς, που έχουν εγγραφεί στα δημοτολόγια δήμου
9. Μόνιμοι κάτοικοι της Θράκης, καθώς και για τα ακίνητα αυτών στη Θράκη

Τι κερδίζουν επιπλέον όσοι δηλώσουν τα αυθαίρετά τους;

Δεν οφείλονται αναδρομικά ασφαλιστικές εισφορές (ΙΚΑ κτλ.) και φόρο. Επίσης το κτίσμα εξαιρείται από την κατεδάφιση και ο ιδιοκτήτης θα μπορεί να κάνει και οποιαδήποτε δικαιοπραξία, όπως πώληση, μεταβίβαση, ενοικίαση κ.λπ., αλλά και άλλες εργασίες όπως: ενεργειακής αναβάθμισης με το πρόγραμμα «Εξοικονομώ κατ' οίκον», συντήρησης ή επισκευής του ακινήτου.

Πότε αρχίζει η κατεδάφιση;

Τυπικά, σύμφωνα με τα όσα ισχύουν σήμερα, ο νόμος για την τακτοποίηση αυθαιρέτων «λήγει» στις 9 Νοεμβρίου 2019. Αυτό σημαίνει ότι θα κατεδαφίζονται με συνοπτικές διαδικασίες όλα τα αυθαίρετα κτίσματα και κατασκευές που θα εντοπίζονται από τους ελεγκτές δόμησης.

Τι γίνεται με τα νέα αυθαίρετα;

Δεν μπορούν να υπαχθούν στο νόμο και να τακτοποιηθούν αυθαίρετα, που κτίστηκαν μετά τις 28 Ιουλίου του 2011. Όσοι έχτισαν μετά από αυτή την ημερομηνία, τα αυθαίρετά τους δεν νομιμοποιούνται και είναι άμεσα κατεδαφιστέα. Μάλιστα, για τα αυθαίρετα που θα καταγράφονται από τις αρμόδιες αρχές, θα επιβάλλονται στους ιδιοκτήτες τους «τσουχτερά» πρόστιμα για την ανέγερση και τη διατήρηση τους. Επιπλέον, προβλέπονταικαιποινικέςκυρώσειςσεόσουςέχουν διαπράξει σοβαρές πολεοδομικές παραβάσεις, διότι προσέβαλαν το περιβάλλον. Για να σταματήσουν τα πρόστιμα θα πρέπει ο ιδιοκτήτης αυθαιρέτου να κατεδαφίσει μόνος του το αυθαίρετό του, με τη διαδικασία της «ΑΥΤΟΚΑΤΕΔΑΦΙΣΗΣ».

Τι γίνεται με την νομιμοποίηση των δασικών αυθαιρέτων;

Με τον ισχύοντα νόμο απαγορεύεται η τακτοποίηση αυθαιρέτων μέσα σε δάσος. Όπως ανακοίνωσε το Υπουργείο Περιβάλλοντος με ειδική ρύθμιση, που θα φέρει προς ψήφιση στη Βουλή στα τέλη Αυγούστου, θα δοθεί η δυνατότητα της τακτοποίησης των αυθαιρέτων με την καταβολή προστίμων ανάλογα με τα τετραγωνικά μέτρα του αυθαιρέτου, το έτος κατασκευής και την Τιμή Ζώνης της περιοχής. Προϋπόθεση, όμως, είναι τα αυθαίρεταναβρίσκονται εντόςτωνοριστικώνπεριγραμμάτων των οικιστικών πυκνοτήτων, όπως αυτά θα εγκριθούν από το Κτηματολόγιο. Δεν θα τακτοποιούνται αυθαίρετα, που βρίσκονται εντός αιγιαλού, ζώνης παραλίας, σε ρέματα, κρίσιμη παράκτιαζώνη, σεαρχαιολογικόχώρο, περιοχές προστασίας π.χ. NATURA και αναδασωτέες εκτάσεις.

Τι ισχύει με τα αυθαίρετα που έχουν κριθεί οριστικά κατεδαφιστέα;

Με τροπολογία που πρόσφατα ψηφίστηκε από τη Βουλή, αναστέλλεται η προθεσμία κατεδαφίσεων αυθαίρετων κατασκευών μέχρι 15 Σεπτεμβρίου 2019, ούτως ώστε η κατεδάφιση των αυθαιρέτων να γίνει μετά την αιχμή της τουριστικής περιόδου. Μετά τη λήξη της προθεσμίας θα γίνει κατεδάφιση των κατασκευών που εμπίπτουν στη ρύθμιση, με αυστηρή παρακολούθηση από τις αρμόδιες υπηρεσίες, και για αυτό το ΥΠΕΝ δεσμεύεται. Διευκρινίζεται, τέλος, ότι η ρύθμιση καταλαμβάνει μόνο το τρέχον έτος, ενόψει της μόνιμηςκαιγενικήςρύθμισηςτουζητήματοςπου θα ακολουθήσει σε επόμενο νομοσχέδιο.