Η εξ αποστάσεως εκπαίδευση στην υπηρεσία των παιδιών που νοσηλεύονται μακροχρόνια
Άρθρο της κ. Λίνας Επταμηνιτάκη*
Το δικαίωμα της εκπαίδευσης για κάθε παιδί είναι νομοθετικά κατοχυρωμένο με τη Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού των Ηνωμένων Εθνών και ο δείκτης πολιτιστικής προόδου μιας σύγχρονης κοινωνίας αντανακλάται στην προστασία αυτού του δικαιώματος. Κανένα παιδί δεν πρέπει να μένει χωρίς εκπαίδευση και χρέος όλων, όσοι ασχολούμαστε με την εκπαίδευση, είναι να αναζητούμε συνεχώς τρόπους ώστε όλα τα παιδιά να έχουν ίσες ευκαιρίες μάθησης.
Η εξ αποστάσεως εκπαίδευση ακολουθώντας τις εξελίξεις της εποχής μας αξιοποιείται για να καλύψει πολυποίκιλες εκπαιδευτικές ανάγκες με την ανοιχτότητά της, όπως είναι η περίπτωση της νοσοκομειακής εκπαίδευσης.
Το ενδιαφέρον για συνεχή ανανέωση και βελτίωση των εκπαιδευτικών παρεμβάσεων μέσω της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης με σκοπό την υποστήριξη μακροχρόνια νοσηλευόμενων παιδιών, η συμμετοχή μου για αρκετά χρόνια σε προγράμματα κατ' οίκον διδασκαλίας και η ευαισθητοποίησή μου από την εμπειρία αυτή, αποτέλεσαν το κίνητρο για την εκπόνηση της διπλωματικής μου εργασίας με θέμα: «Η ΕξΑΕ στην υπηρεσία των παιδιών που νοσηλεύονται μακροχρόνια: Σχεδιασμός διαθεματικού υλικού με τη μέθοδο της ΕξΑΕ για παιδιά δημοτικού».
Η διπλωματική μου εργασία υλοποιήθηκε στο πλαίσιο του Μεταπτυχιακού Προγράμματος «Επιστήμες Αγωγής- Εξ αποστάσεως εκπαίδευση με τη χρήση των ΤΠΕ (e-Learning)» του Παιδαγωγικού Τμήματος του Πανεπιστημίου Κρήτης και παρουσιάστηκε στις εργασίες του πρόσφατου 5ου Διεθνούς Επιστημονικού Συνεδρίουτου ΙΑΚΕ, που πραγματοποιήθηκε στο Ηράκλειο 5-7 Απριλίου.
Σκοπός της εργασίας ήταν η διαμόρφωση εκπαιδευτικού υλικού σύμφωνα με τις μεθοδολογικές αρχές της ΕξΑΕ και η αξιοποίησή του από ένα νοσηλευόμενο παιδί, που είχε διακόψει τη φοίτησή του από το σχολείο για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Δημιούργησα λοιπόν, ένα διαθεματικό project, σε εξ ολοκλήρου ψηφιακό και διαδικτυακό περιβάλλον, με θέμα: «Οι δώδεκα Θεοί του Ολύμπου» σκοπός του οποίου ήταν να γνωρίσει ο εκπαιδευόμενος τον κόσμο της μυθολογίας, να μάθει πώς δημιουργήθηκε ο κόσμος και ποιοι είναι οι Θεοί και οι Θεές του Ολύμπου.
Αποτελείται από δύο ενότητες στις οποίες παρουσιάζονται οι βασικές μυθολογικές έννοιες για τη δημιουργία του κόσμου και τους Θεούς του Ολύμπου με οπτικοακουστικά μέσα, δραστηριότητες και παιχνίδια,με τη χρήση πολυμεσικών αντικειμένων όπως βίντεο, εικόνας, ήχου αξιοποιώντας τις δυνατότητες του WEB 2.0 (youtube, Word press/H5P κ.ά.). Το εκπαιδευτικό υλικό σχεδιάστηκε και φιλοξενείται στην πλατφόρμα Chamilo στον σύνδεσμο:
http://chamilo.datacenter.uoc.gr/metchamilo/courses/OIDWDEKA8EOITOYOLYMPOY .
Πρόκειται για μια μελέτη περίπτωσης, όπου μια μαθήτρια 8 ετών για λόγους υγείας αναγκάστηκε να διακόψει τη φοίτησή της από το κανονικό σχολείο για περισσότερο από ένα διδακτικό έτος και να νοσηλευτεί. Κατά τη νοσηλεία της παρακολούθησε μαθήματα στο νοσοκομείο από τον δάσκαλο του νοσοκομείου, μέχρι που οι γιατροί του απαγόρεψαν την είσοδο στο δωμάτιό της, έπειτα την ανέλαβε η μητέρα της που τυχαίνει να είναι δασκάλα, προνόμιο που δεν έχουν άλλα παιδιά.
Η μαθήτρια έκανε την εγγραφή της στην εκπαιδευτική πλατφόρμα και αξιοποίησε το εκπαιδευτικό υλικό και στη συνέχεια το αξιολόγησε και η ίδια, αλλά και η μητέρα της που τη βοηθούσε μέχρι να εξοικειωθεί με το περιβάλλον. Ακόμα, το εκπαιδευτικό υλικό το αξιολόγησε και ένας εκπαιδευτικός με εξειδίκευση στη δημιουργία εκπαιδευτικού υλικού με τη μέθοδο της ΕξΑΕ.
Τα αποτελέσματα είχαν πολύ ενδιαφέρον καθώς, ιδιαίτερα μέσα από τις συνεντεύξεις της μαθήτριας, της μητέρας της, αλλά και του εκπαιδευτικού που αξιολόγησε το υλικό αναδεικνύεται ότι το εκπαιδευτικό υλικό που σχεδιάστηκε και εφαρμόστηκε στη συγκεκριμένη εκπαιδευτική παρέμβαση συνέβαλλε στη διαμόρφωση ενός φιλικού, εύχρηστου και ευέλικτου εκπαιδευτικού περιβάλλοντος το οποίο κράτησε ενεργά εμπλεκόμενο το μαθητή.
Η σύνθεση διαφορετικών πολυμεσικών στοιχείων προσέδωσαν παιγνιώδες ύφος στο εκπαιδευτικό υλικό και συνέβαλαν στο να παραμείνει αυξημένο το ενδιαφέρον της μαθήτριας καθ' όλη τη διάρκεια της μελέτης της. Ακόμα, το εκπαιδευτικό περιεχόμενο και οι δραστηριότητες που εμπεριείχε, φαίνεται ότι επέτρεψαν στη μαθήτρια να μελετήσει το υλικό με τον δικό της ρυθμό στον χρόνο που επιθυμούσε.
Επιπλέον, το εκπαιδευτικό υλικό, βοήθησε τη μακροχρόνια νοσηλευόμενημαθήτρια να νιώσει καλύτερα για τον εαυτό της και να αποκτήσει μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στις μαθησιακές της δυνατότητες. Τέλος η εκπαιδευτική παρέμβαση με τη μέθοδο της ΕξΑΕ έκανε τημαθήτρια πιο χαρούμενη και πιο έτοιμη στο να επιστρέψει ξανά στην τάξη της μετά τη μακροχρόνια απουσία της.
Κλείνοντας, θα ήθελα να σημειώσω ότι τα χαρακτηριστικά της μελέτης περίπτωσης είναι τέτοια τα οποία δεν καθιστούν τα αποτελέσματα γενικεύσιμα. Ωστόσο, ο μικρός αριθμός του δείγματος, μία μαθήτρια, και οι περιορισμοί που διέπουν μια μελέτη περίπτωσης που αξιοποιεί αποκλειστικά ποιοτικά δεδομένα, έχουν ως συνέπεια τα ευρήματα να έχουν τον χαρακτήρα ενδείξεων και όχι γενικεύσιμων αποτελεσμάτων.
Ως εκ τούτου η συνεισφορά της συγκεκριμένης μελέτης έγκειται στο ότι κατέστησε εφικτή την πραγματοποίηση ενός ενδιαφέροντος εκπαιδευτικού προγράμματος με τη συνδρομή της εξ αποστάσεως μεθοδολογίας σε μια ευπαθή ομάδα όπως είναι τα νοσηλευόμενα παιδιά.
Προσωπικά νιώθω πολύ όμορφα και περήφανη, που μέσα από την εκπαιδευτική αυτή παρέμβαση η μαθήτρια ένιωσε χαρούμενη και ότι είναι ξανά μέλος της τάξης της. Όλη αυτή η εμπειρία αποτέλεσε κίνητρο για περαιτέρω μελέτη και με οδήγησε σε αναζήτηση ακόμα καλύτερων μεθόδων διδασκαλίας, με την αξιοποίηση της εξ αποστάσεως μεθοδολογίας, για τη συγκεκριμένη ομάδα μαθητών, όπως είναι η αξιοποίηση της τηλεδιάσκεψης, η οποία προσφέρει άμεση επικοινωνία της μαθήτριας με τους συμμαθητές της. Εύχομαι όλες αυτές οι πρακτικές να αξιοποιηθούν στο μέλλον σε ευρύτερο πλαίσιο και τα παιδιά που νοσηλεύονται να μη νιώθουν αποκομμένα από το σχολείο τους.
*Η κ. Μαγδαληνή (Λίνα) Επταμηνιτάκη είναι M.ed, Εκπαιδευτικός – Δασκάλα και υποψήφια Δημοτική Σύμβουλος με την παράταξη "Το Μαλεβίζι Μπορεί" Μενέλαος Μποκέας.
