Πως ήταν η Αγία Πελαγία, το Φόδελε και η Λυγαριά πριν την έλευση τουριστών σε μελέτη του 1964 (φωτογραφίες)

Η προσπάθεια για τουριστική ανάπτυξη της χώρας μας και ειδικότερα της Κρήτης ξεκινά από πολύ παλιά. Σχεδόν από τη δεκαετία του 60, τότε που οι κυβερνώντες, αναζητώντας πηγές εσόδων, διαπίστωσαν πως διαθέτουμε περιοχές όμορφες στην παραλιακή Κρήτη που θα μπορούσαν να προσελκύσουν τουρίστες. Όλες οι περιοχές στο νησί μας, παραθαλάσσιες, ημιορεινές και ορεινές, μέχρι τότε παρέμεναν παρθένες, σχεδόν χωρίς δρόμους και ηλεκτρικό.

Δυστυχώς, οι δεκαετίες πέρασαν, κυβερνήσεις πολλές άλλαξαν, τουρίστες ήλθαν και μάλιστα σε πολύ υψηλά νούμερα, αλλά η πολυπόθητη ανάπτυξη, κάπου στη διαδρομή έχασε το τραίνο…

Έτσι φθάσαμε στο 2020 κι ένα αεροδρόμιο σωστό στην Κρήτη ακόμα δεν το έχουμε, δρόμους για να κινηθεί ένας ξένος αλλά και ντόπιος με ασφάλεια δε διαθέτουμε, ευκαιριακά σε επίπεδο προσφοράς τιμών διακοπών εξακολουθούμε να κινούμαστε και κυρίως επηρεαζόμαστε από διάφορα γεγονότα, εντός και εκτός, που άλλοτε καθηλώνουν κι άλλοτε εκτοξεύουν τον αριθμό των επισκεπτών μας.

Οι μελέτες βέβαια και οι σχεδιασμοί, για το πώς όλα όσα μπαίνουν τροχοπέδη στην ανάπτυξη του τουρισμού θα εξαλειφθούν και θα δημιουργηθούν οι συνθήκες για ένα τουριστικό προϊόν αντάξιο της φυσικής ομορφιάς που κληρονομήσαμε, δίνουν και παίρνουν, διαχρονικά.

Στο παλαιοπωλείο του Βαγγέλη Κρασαγάκη, επί της Οδού Αγίου Τίτου στο Ηράκλειο, βρήκαμε μια τέτοια μελέτη του 1964.
Τότε αρχηγός του κράτους ήταν ο βασιλιάς Παύλος Α΄, και μετά τις αρχές Μαρτίου του ίδιου έτους ο Κωνσταντίνος Β΄, ενώ Πρόεδρος της Κυβέρνησης ο Γεώργιος Παπανδρέου.

Η μελέτη, που γέμισε τόμους τεράστιους και σε σελίδες και σε μέγεθος σελίδων, ανατέθηκε σε μεγάλο γραφείο μηχανικών με δραστηριότητα στην Αθήνα, την Ουάσιγκτον , τη Τζέντα στη Σαουδική Αραβία, τη Βυρηττό, την Τεχεράνη και το Ριάντ. Μάλιστα το γραφείο αυτό λειτουργεί ακόμα και σήμερα στο Μαρούσι.

Αρμόδιο τότε ήταν το Υπουργείο Συντονισμού, καθώς δεν είχε δημιουργηθεί αυτοτελές υπουργείο για τον τουρισμό.
Στις σελίδες αυτής της μελέτης μπορεί να βρει κανείς χιλιάδες πληροφορίες για την Κρήτη, τον πληθυσμό της, την αγροτική και βιοτεχνική παραγωγή της, τα σημεία που θα μπορούσαν να αναπτυχθούν τουριστικά, με ειδικότερες αναφορές ακόμα και στο ποιος άνεμος χτυπάει τις ακτές τους.

Από τις σελίδες της επιλέξαμε να σας παρουσιάσουμε κάποιες φωτογραφίες με την εικόνα που είχαν το 1964 παραλιακές περιοχές του Μαλεβιζίου.

Αγνώριστες πραγματικά τότε η Αγία Πελαγία, το Φόδελε, η Λυγαριά, σχεδόν ακατοίκητες και παρθένες περίμεναν την ανάπτυξη…
Διαβάζουμε πιο συγκεκριμένα τις περιγραφές γι αυτές τις τρείς περιοχές:

Αγ. Πελαγία: Πήγαιναν μέσω Ροδιάς

«Αγία Πελαγία: Ωραιοτάτη αμμώδης και χαλικώδης παραλία σχηματιζόμενη εντός του ομώνυμου κολπίσκου μήκους τετρακοσίων μέτρων, με προσανατολισμόν ανατολικόν.
Προστατεύεται εκ των μελτεμιών.
Η ποιότης της άμμου κυμαίνεται από λεπτήν κιτρίνην έως παχείαν λευκήν, αναμεμιγμένη με λευκά μικρά βότσαλα.
Ενδοχώρα επίπεδος, τμήμα της οποίας καλλιεργείται με κηπευτικά. Προσπέλασις μέσω Ρογδιάς.
Η οδός ευρίσκεται επί τους παρόντος υπό κατασκευήν»..

Φόδελε: Χωρίς ρεύμα και με δύσκολη πρόσβαση

«Φόδελε: Αμμώδης ακτή, μήκους ενός περίπου χιλιομέτρου εις την υπό του Φοδελιανού ποταμού σχηματιζομένην κοιλάδα παρά τας εκβολάς αυτού.
Προς νότον της παραλίας, εις απόστασιν δυο περίπου χιλιομέτρων, ευρίσκεται το χωρίον Φόδελε, γενέτειρα του διάσημου ζωγράφου El Greco. Η μεταξύ του χωρίου και της ακτής κοιλάς είναι πλήρης πορτοκαλεώνων. Προσπέλασις, επί τους παρόντος δυσχερής. Ύδωρ άφθονον. Ηλεκτρικόν ρεύμα δεν υπάρχει. Η παραλία πλήττεται υπό των μελτεμιών».

Λυγαριά: Η προσπέλαση ήταν δύσκολη

«Λυγαριά: Η αμμώδης παραλίας της Λυγαριάς, εις απόστασιν ενός περίπου χιλιομέτρου από την Αγίαν Πελαγίαν, έχει μήκος διακοσίων περίπου μέτρων.
Η ποιότης της άμμου είναι εξαίρετος, λεπτή και λευκή. Η ενδοχώρα είναι μικρή αποτελούμενη από τρείς μικράς κοιλάδας μεταξύ των σχηματιζόμενων λόφων. Η περιοχή διαθέτει άφθονον ύδωρ. Η προσπέλασις από την Αγίαν Πελαγίαν είναι επί του παρόντος δυσχερής. Ολόκληρος η περιοχή Αγίας Πελαγίας-Λυγαριάς είναι άκρως γραφική. Ευρίσκεται εις απόστασιν εικοσιπέντε χιλιομέτρων από το Ηράκλειον και πλησίον του χωρίου Φόδελε, προσφέρεται δε όλως ιδιαιτέρως προς δημιουργίαν τουριστικών εγκαταστάσεων».

Ακόμα περιμένουν την… ανάπτυξη

Τι και σε ποιά έκταση υλοποιήθηκε από τα αναγραφόμενα στη μελέτη του 1964 από την τότε κυβέρνηση δε γνωρίζουμε. Ξέρουμε μόνο την εικόνα που παρουσιάζουν σήμερα αυτά τα μέρη.

Ο τουρισμός τελικά πήγε στις όμορφες παραλιακές περιοχές του Μαλεβιζίου, όμως χωρίς σχέδιο και οργάνωση. Η άναρχη δόμηση αποτελεί σήμερα το βασικό χαρακτηριστικό τους και παρελκόμενο αυτής τα πολλά προβλήματα σε υποδομές, (δρόμους, προσβάσεις από την Εθνική Οδό, αποχετευτικό κ.α.).

Βέβαια ακόμα παραμένει ζωντανή η ελπίδα πως ίσως η τουριστική ανάπτυξη ολοκληρωμένη κάποτε θα έρθει και μαζί της θα γίνει πιο εύκολη και η ζωή των κατοίκων στα μέρη αυτά. Γιατί, σε τελική ανάλυση, δεν είναι μόνο ο τουρισμός αλλά και οι άνθρωποι που τα έχουν επιλέξει ως τόπο μόνιμης εγκατάστασης που δικαιούνται ανάπτυξη σε όλα τα επίπεδα της ζωής τους.

ΑΦΙΕΡΩΜΑ: ΕΛΕΝΗ ΒΑΣΙΛΑΚΗ

Ροή ειδήσεων - ΡΟΗ

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΑΡΘΡΑ