«Ευλογιά των πιθήκων»: Τι είναι η ασθένεια που εξαπλώνεται στην Ευρώπη και πόσο πρέπει να ανησυχούμε

Σε επαγρύπνηση βρίσκονται οι υγειονομικές αρχές σε Ευρώπη και ΗΠΑ μετά τον εντοπισμό μιας σειράς κρουσμάτων της «ευλογιάς των πιθήκων» τις τελευταίες ημέρες, κυρίως σε νεαρούς άνδρες.

Οι ειδικοί σε όλο τον κόσμο παρακολουθούν για το ενδεχόμενο εμφάνισης  περισσότερων κρουσμάτων επειδή, για πρώτη φορά, η ασθένεια φαίνεται να εξαπλώνεται σε άτομα που δεν ταξίδεψαν στην Αφρική. Τονίζουν, ωστόσο, ότι ο κίνδυνος για τον γενικό πληθυσμό είναι χαμηλός.

Τι είναι η «ευλογιά των πιθήκων»;

Η ευλογιά των πιθήκων είναι ένας ιός που προέρχεται από άγρια ​​ζώα όπως τα τρωκτικά και τα πρωτεύοντα θηλαστικά και περιστασιακά μεταδίδεται στους ανθρώπους. Τα περισσότερα ανθρώπινα κρούσματα ήταν στην κεντρική και δυτική Αφρική, όπου η ασθένεια είναι ενδημική.

Η ασθένεια εντοπίστηκε για πρώτη φορά από επιστήμονες το 1958, όταν υπήρξαν δύο κρούσματα μιας ασθένειας «όπως της ευλογιάς» σε πιθήκους εργαστηρίου- επομένως το όνομα που δόθηκε ήταν «ευλογιά των πιθήκων». Η πρώτη γνωστή μόλυνση ανθρώπου που έγινε γνωστή ήταν το 1970, σε ένα 9χρονο αγόρι σε μια απομακρυσμένη περιοχή του Κονγκό.

Ποια είναι τα συμπτώματα και πως αντιμετωπίζεται;

Η ευλογιά των πιθήκων ανήκει στην ίδια οικογένεια ιών με την ευλογιά αλλά προκαλεί ηπιότερα συμπτώματα.

Οι περισσότεροι ασθενείς εμφανίζουν μόνο πυρετό, πόνους στο σώμα, ρίγη και κόπωση. Τα άτομα με πιο σοβαρή ασθένεια μπορεί να εμφανίσουν εξανθήματα  στο πρόσωπο και τα χέρια που μπορεί να εξαπλωθούν σε άλλα μέρη του σώματος.

Η περίοδος επώασης είναι από περίπου πέντε ημέρες έως τρεις εβδομάδες. Οι περισσότεροι άνθρωποι αναρρώνουν μέσα σε περίπου δύο έως τέσσερις εβδομάδες χωρίς να χρειάζεται να νοσηλευτούν.

Η ευλογιά των πιθήκων μπορεί να είναι θανατηφόρα για έως και ένα στα 10 άτομα και πιστεύεται ότι είναι πιο σοβαρή στα παιδιά.

Τα άτομα που εκτίθενται στον ιό συχνά λαμβάνουν ένα από τα πολλά εμβόλια κατά της ευλογιάς, τα οποία έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικά κατά της ευλογιάς των πιθήκων. Αναπτύσσονται επίσης αντιιικά φάρμακα.

Την Πέμπτη, το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νοσημάτων συνέστησε να απομονωθούν όλα τα ύποπτα κρούσματα και να προσφερθεί το εμβόλιο κατά της ευλογιάς σε άτομα υψηλού κινδύνου.

Πόσα κρούσματα ευλογιάς των πιθήκων έχουν εντοπιστεί;

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας εκτιμά ότι υπάρχουν χιλιάδες μολύνσεις από ευλογιά πιθήκων σε περίπου δώδεκα αφρικανικές χώρες κάθε χρόνο. Τα περισσότερα βρίσκονται στο Κονγκό, το οποίο αναφέρει περίπου 6.000 κρούσματα ετησίως, και στη Νιγηρία, με περίπου 3.000 κρούσματα ετησίως.

Τα ανομοιογενή συστήματα παρακολούθησης της υγείας σημαίνουν ότι πολλοί μολυσμένοι άνθρωποι είναι πιθανό να μην εντοπιστούν, λένε οι ειδικοί.

Μεμονωμένα κρούσματα ευλογιάς των πιθήκων εντοπίζονται περιστασιακά εκτός Αφρικής, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ και της Βρετανίας. Τα κρούσματα σχετίζονται συνήθως με ταξίδια στην Αφρική ή επαφή με ζώα από περιοχές όπου η ασθένεια είναι πιο συχνή.

Το 2003, 47 άτομα σε έξι πολιτείες των ΗΠΑ υπήρχαν επιβεβαιωμένα ή πιθανά κρούσματα. Κόλλησαν τον ιό από κατοικίδια σκυλιά σε λιβάδι που στεγάζονταν κοντά σε εισαγόμενα μικρά θηλαστικά από την Γκάνα.

Σε τι διαφέρουν τα κρούσματα που εντοπίστηκαν πρόσφατα;

Είναι η πρώτη φορά που η ευλογιά των πιθήκων φαίνεται να εξαπλώνεται σε ανθρώπους που δεν ταξίδεψαν στην Αφρική.

Στην Ευρώπη, μολύνσεις έχουν αναφερθεί στη Βρετανία, την Ιταλία, την Πορτογαλία, την Ισπανία και τη Σουηδία. Οι περισσότερες περιπτώσεις αφορούν άνδρες που είχαν σεξουαλική επαφή με άλλους άνδρες.

Η Υπηρεσία Ασφάλειας Υγείας της Βρετανίας είπε ότι οι περιπτώσεις της δεν συνδέονται όλες, υποδηλώνοντας ότι υπάρχουν πολλαπλές αλυσίδες μετάδοσης.

Οι λοιμώξεις στην Πορτογαλία εντοπίστηκαν σε κλινική σεξουαλικής υγείας, όπου οι άνδρες αναζήτησαν βοήθεια για βλάβες στα γεννητικά τους όργανα.

Την Τετάρτη, Αμερικανοί αξιωματούχοι ανέφεραν ένα κρούσμα ευλογιάς σε έναν άνδρα που είχε πρόσφατα ταξιδέψει στον Καναδά, όπου οι αρχές ερευνούν πιθανές μολύνσεις.

Η ευλογιά των πιθήκων μεταδίδεται μέσω σεξουαλικής επαφής;

Είναι πιθανό, αλλά είναι ασαφές αυτή τη στιγμή.

Η ευλογιά των πιθήκων δεν έχει προηγουμένως τεκμηριωθεί ότι έχει εξαπλωθεί μέσω του σεξ, αλλά μπορεί να μεταδοθεί μέσω στενής επαφής με μολυσμένα άτομα, τα σωματικά τους υγρά και τα ρούχα ή τα σεντόνια τους.

Ο Μάικλ Σκίνερ, ιολόγος στο Imperial College του Λονδίνου, είπε ότι είναι ακόμη πολύ νωρίς για να προσδιοριστεί πώς μολύνθηκαν οι άνδρες στο Ηνωμένο Βασίλειο.

«Από τη φύση της, η σεξουαλική δραστηριότητα περιλαμβάνει στενή επαφή, η οποία θα περίμενε κανείς να αυξήσει την πιθανότητα μετάδοσης, ανεξάρτητα από τον σεξουαλικό προσανατολισμό ενός ατόμου και ανεξάρτητα από τον τρόπο μετάδοσης», είπε ο Skinner.

Ο Francois Balloux του University College του Λονδίνου είπε ότι για την ευλογιά των πιθήκων το σεξ χαρακτηρίζεται ως το είδος της στενής επαφής που απαιτείται για τη μετάδοση της νόσου.

Τα κρούσματα στο Ηνωμένο Βασίλειο «δεν συνεπάγονται απαραίτητα σε κάποια πρόσφατη αλλαγή στην οδό μετάδοσης του ιού», είπε ο Balloux.