Ασύλληπτα καταστροφικές είναι οι συνέπειες για χιλιάδες ιδιοκτήτες ακινήτων στους οικισμούς κάτω των 2.000 κατοίκων από το ΠΔ που εκδόθηκε στην εφημερίδα της Κυβερνήσεως τη Μεγάλη Τρίτη και θέτει τα όρια των οικισμών όπως αυτά ήταν μέχρι το 1983!

Της Κορίνας Καφετζοπούλου

Το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας επικαλείται τις γνωμοδοτήσεις 74/2024 και 17/2025 του Συμβουλίου της Επικρατείας με τις οποίες έκρινε ότι ήταν άκυρες οι αποφάσεις για τις οριοθετήσεις των οικισμών που είχαν εκδοθεί με απόφαση νομάρχη , αναρμοδίως κατά την κρίση του Ανώτατου Δικαστηρίου, από το 1983 και μετά.
40 χρόνια μετά, εν μια νυκτί και χωρίς δισταγμό, τα όρια των οικισμών συρρικνώνονται και χάνουν τα δικαιώματά τους όλα σχεδόν τα οικόπεδα κάτω των 2 στρεμμάτων και μάλιστα στο όνομα των Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων και των Ειδικών Πολεοδομικών Σχεδίων με τα οποία επιχειρείται να μπει επιτέλους μια χωροταξική τάξη.

Όμως με το να μην ξεκαθαρίζεται επακριβώς στο Π.Δ τι θα γίνει με τους οικισμούς που οριοθετήθηκαν ή επεκτάθηκαν από το 1983 και μετά χιλιάδες ιδιοκτήτες κοιμήθηκαν με οικόπεδα, άρτια και οικοδομήσιμα και ξύπνησαν με αγροτεμάχια!
Όλοι σχεδόν οι αρμόδιοι φορείς αιφνιδιάστηκαν πόσο μάλλον ο κόσμος που δεν έχει συνειδητοποιήσει ακόμα τι συμβαίνει.

Εδώ αξίζει να σημειωθεί ότι τα όρια των Οικισμών κάτω από 2.000 κατοίκους, καθορίστηκαν κατά 99% σε όλη την Ελλάδα το έτος 1985, με Αποφάσεις των τότε Κρατικών Νομαρχών.
40 χρόνια τώρα (1985-2025) οι οικισμοί αναπτύσσονται εντός των ορίων τους στα «σύνορα» που όλοι γνώριζαν και είχαν θεμελιώδη δικαιώματα τα οποία αυτή τη στιγμή θίγονται.

Διαφαίνεται επίσης και η παγίδα στην οποία τείνουν να πέσουν οι δήμοι.

Το Π.Δ δεν είναι άμεσης εφαρμογής. Ωστόσο λειτουργεί ως πιλότος για τα Τοπικά και Ειδικά Πολεοδομικά Σχέδια.

Ρητά στο ΠΔ ξεκαθαρίζεται ότι η διαδικασία οριοθέτησης του οικισμού κινείται είτε από τον οικείο Δήμο είτε από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας στο πλαίσιο εκπόνησης ΤΠΣ, ΕΠΣ ή

και με αυτοτελές Π.Δ.

Την ώρα δηλαδή που οι τοπικές κοινωνίες, η τοπική αυτοδιοίκηση και ο τεχνικός κόσμος ανέμενε ως «μάννα εξ ουρανού», τα προαναφερθέντα σχέδια για να τακτοποιηθούν επιτελούς ζητήματα

με τις οριοθετήσεις των ρεμάτων, οριοθέτηση χρήσεων γης, όρους δόμησης, έρχεται αυτό το Π.Δ να λειτουργήσει ως «Δαμάκλειος σπάθη».

Πολλοί μηχανικοί τονίζουν τις καταστροφικές συνέπειες που θα επιφέρει το εν λόγω Π.Δ. στο δομημένο περιβάλλον, στα περιουσιακά δικαιώματα των πολιτών και στην ίδια τη διαδικασία του

χωρικού σχεδιασμού στη χώρα μας.

Δεν είναι λίγοι αυτοί που πίσω από τις γραμμές και με δεδομένη τη στεγαστική κρίση της χώρας, βλέπουν και σενάρια ιδιωτικής πολεοδόμησης από μεγαλοεπενδυτές που θα αγοράζουν φτηνή γη

για να αναγείρουν πολυτελείς κατοικίες.

Τι σημαίνει αυτό για το Μαλεβίζι

Με τη βοήθεια των : Χατζηδάκης- Μανιαδή Τεχνική – Μελετητική Εταιρεία, Μαριάννας
Μαυρογιάννη- Αρχιτέκτονας, Ελένη Φιτσάκη, Αρχιτέκτονας, Γιώργος Κουνενάκης Πολιτικός
Μηχανικός, η Φωνή του Μαλεβιζίου παρουσιάζει ενδεικτικούς χάρτες με την συρρίκνωση
των οικισμών που υφίστανται οι περιοχές του Μαλεβιζίου από το εν λόγω προεδρικό
Διάταγμα.
Ενδεικτική είναι η περίπτωση του Κολυβά που ήταν μετόχι και μετά το 1983 απέκτησε
ραγδαία οικιστική ανάπτυξη και τώρα χάνει το 90% των ορίων του.
Το περίπου 50% των ορίων τους χάνουν τα Καλέσα και η Τύλισος.
Το 60% η Ροδιά και το
70 % ο Καμαριώτης.
Με αυτό το προεδρικό διάταγμα είναι στον αέρα και το Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο του
Μαλεβιζίου με την μορφή που είχε δημοσιοποιηθεί μόλις πριν λίγες εβδομάδες και είχε
αποδεχθεί την οικιστική πίεση και τους νέους οικιστικούς υποδοχείς σε Καλέσα και Ροδιά.
Τώρα όλα αυτά είναι μετέωρα και ακόμα πιο μετέωρα ο κόπος και ο ιδρώτας δεκάδων
ιδιοκτητών γης.

( Στο τέλος του κειμένου οι αναλυτικοί χάρτες)

Ο διευθύνων σύμβουλος Τεχνικής Μελετικής Εταιρείας Γιώργος Χατζηδάκης με ένα σύντομο ερωτηματολόγιο μας εξηγεί τι συμβαίνει αυτή τη στιγμή με το νέο Π.Δ

ΕΡ: Πως επηρεάζονται οι οικισμοί με το νέο Π.Δ.;
ΑΠ: Με το νέο ΠΔ καθορισμού κριτηρίων οριοθέτησης των οικισμών κάτω των 2000 κατοίκων τα όρια αυτών θα συρρικνωθούν πάνω από το 60% και θα επανέλθουν στα όρια που είχαν το έτος 1983.
Ερ: Για ποιο λόγο το ΠΔ οριοθετεί τους οικισμούς εως τα όρια που προϋφίσταται το έτος 1983;
Απ: Η κυβέρνηση επικαλείται, ότι το ΣυμβούλιοΤης Επικρατείας (ΣτΕ) θεωρεί ότι κακώς το 1985 έγιναν επεκτάσεις των ορίων των οικισμών με απόφαση Νομάρχη.
Να σημειωθεί όμως ότι, το ΣτΕ έως σήμερα δεν έχει βγάλει καμία απόφαση που να χαρακτηρίζει τις επεκτάσεις που έγιναν με απόφαση Νομάρχη παράνομες και αντισυνταγματικές, εξού και μπορούσαν οι ιδιοκτήτες να εκδώσουν οικοδομικές άδειες, αφού πρόσφατα το 2011 το ΣΤΕ ενέκρινε το ΠΔ 289 ΑΑΠ/2011 για τους οικισμούς που αφορούσε τους ορούς δόμησης χωρίς να βάλει θέμα των ορίων των οικισμών. Άρα γιατί σήμερα;
40 χρόνια τώρα οι πολίτες που είχαν οικόπεδα στις επεκτάσεις που έγιναν από τις Νομαρχίες, είχαν το δικαίωμα του τεμαχισμού και της δόμησης των οικοπέδων τους.
Επίσης οι ιδιοκτήτες είχαν την υποχρέωση 40 χρόνια τώρα της δήλωσης παραχώρησης με συμβολαιογραφική πράξη, τμήματος του οικοπέδου τους, προς τον εκάστοτε Δήμο προκειμένου να διαμορφώνεται δρόμος πλάτους 6 μ.
Επιπλέον, τα τελευταία 15 χρόνια το κράτος αναγνώριζε τα ακίνητα αυτά σαν οικόπεδα άρα και τα όρια των οικισμών επιβάλλοντας ΕΝΦΙΑ στους ιδιοκτήτες.
ΕΡ: Ποιοι θίγονται από την νέα οριοθέτηση των οικισμών που προβλέπει το νέο Π.Δ;
ΑΠ: Όλοι εκείνοι οι ιδιοκτήτες που τα οικόπεδα τους βρίσκονται μεταξύ των νέων ορίων που θα διαμορφωθούν και των ορίων που έχουν οι οικισμοί έως και σήμερα. Τα οικόπεδα τους δεν θα είναι πλέον οικοδομήσιμα αλλά θα καταστούν αγροτεμάχια. Οικόπεδα δηλαδή που μέχρι και σήμερα έχουν τη δυνατότητα της δόμησης με την εφαρμογή του ΠΔ, τη χάνουν.
ΕΡ: Ποιες είναι οι επιπτώσεις για τους ιδιοκτήτες που έχουν ακίνητα στα τμήματα που μένουν εκτός της νέας οριοθέτησης;
Απ: Οικονομική καταστροφή. Τα οικόπεδα αυτά χάνουν την αξία τους τόσο για τους ιδιοκτήτες που κληρονόμησαν οικόπεδα αλλά και για αυτούς που τα αγόρασαν. Να σημειωθεί εδώ ότι πολλοί Έλληνες και ξένοι πολίτες επένδυσαν σε οικόπεδα εντός των ορίων των οικισμών για να αισθάνονται πιο ασφαλείς, ειδικά μετά την κατάργηση της δόμησης στα κατά παρέκκλιση των εκτός οικισμού οικοπέδων και σήμερα κινδυνεύει να απαξιωθεί η αξία της γης τους.
Ερ: Τι προβλέπει το ΠΔ για αυτούς που έχουν οικοδομήσει με οικοδομικές άδειες αλλά και για αυτούς που έχουν βγάλει ή ετοιμάζονται να βγάλουν οικοδομική άδεια;
Απ: Οι κατοικίες που έχουν κατασκευαστεί με οικοδομικές άδειες στα τμήματα των οικισμών που δεν θα συμπεριλαμβάνονται στα νέα όρια των οικισμών θα θεωρούνται νομίμως υφιστάμενες όμως σε οικόπεδο μη οικοδομήσιμο. Επίσης όσοι έχουν εκδώσει οικοδομική άδεια ή πρόκειται να εκδώσουν οικοδομική άδεια έως την ημερομηνία εφαρμογής των νέων ορίων των οικισμών θα μπορούν μέσα σε 4 χρόνια να την υλοποιήσουν.
Ερ: Τι προβλέπεται για όσους ιδιοκτήτες έχουν εκδώσει οικοδομική άδεια στα τμήματα που εξαιρούνται από τα όρια των οικισμών, αλλά δεν έχουν καλύψει όλη την επιτρεπόμενη δόμηση;
Απ: Όσοι ιδιοκτήτες έχουν εκδώσει οικοδομική άδεια αλλά δεν έχουν καλύψει όλη την επιτρεπόμενη δόμηση, μετά την εφαρμογή του νέου ΠΔ χάνουν το δικαίωμα της επιπλέον δόμησης. Σε αυτήν την περίπτωση θα πρέπει να μεριμνήσουν να εκδώσουν νέα οικοδομική άδεια για το υπόλοιπο της δόμησης που τους απομένει, εως την εφαρμογή του νέου ΠΔ, προκειμένου να μην την χάσουν.
Ερ: Είναι υποχρεωτικό να ενταχθούν στα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια (ΤΠΣ) που βρίσκονται σε εξέλιξη, τα νέα κριτήρια και ο τρόπος οριοθέτησης των οικισμών;
Απ: Είναι μια επιλογή αλλά δεν είναι υποχρεωτική. Μπορεί να γίνει οργανωμένα και αργότερα.
Ο λόγος που δεν πρέπει να ενταχθούν στα ΤΠΣ είναι ότι τα ΤΠΣ γίνονται για να δώσουν λύσεις σε μια σειρά ζητημάτων που εκκρεμούν σε κάθε Δήμο ξεχωριστά (π.χ χωροταξικά, πολεοδομικά, περιβαλλοντικά) ενώ το Π.Δ αφορά ολόκληρη την Ελλάδα χωρίς να λαμβάνει υπόψη τις ιδιαιτερότητες και την ανάπτυξη των οικισμών.
Ερ: Βοηθάει την ανάπτυξη των οικισμών το νέο ΠΔ;
Απ: Όχι. Το αντίθετο. Υποβαθμίζει την ανάπτυξη των οικισμών και κυρίως των περιαστικών και παραθαλάσσιων οικισμών οι οποίοι σήμερα δέχονται μεγάλη οικιστική πίεση και δημιουργεί προϋποθέσεις για μια νέα γενιά αυθαιρέτων.

Γιώργος Ταβερναράκης : Ξαφνικός θάνατος το αιφνιδιαστικό Προεδρικό Διάταγμα

Ο πρόεδρος του ΤΕΕ/ΤΑΚ Ανατολικής Κρήτης, Γιώργος Ταβερναράκης δεν κρύβει όχι μόνο τον αιφνιδιασμό του αλλά και τη σφοδρή αντίδραση του για την κυβερνητική τακτική η οποία χωρίς να έχει προηγηθεί διάλογος ή διαβούλευση προχώρησε απροειδοποίητα στην έκδοση ενός Π.Δ, που βάλλει εναντίον της ιδιοκτησίας. Παρομοιάζει το Π.Δ με τον ξαφνικό θάνατο, την απόλυτη καταστροφή και την απόλυτη ανατροπή οποιασδήποτε πολιτικής αποκέντρωσης, ενίσχυσης της υπαίθρου και ισόρροπης ανάπτυξης. Όπως εξηγεί για να ισχύσουν τα όσα ορίζονται στο ΠΔ πρέπει να εκδοθεί νέο ΦΕΚ για κάθε οικισμό. Διαδικασία που είναι σε εξέλιξη με αφορμή τα Τοπικά και Ειδικά Πολεοδομικά Σχέδια.

«Δεν ξέρει κανείς γιατί εκδόθηκε το συγκεκριμένο προεδρικό διάταγμα με τις ολέθριες συνέπειες για χιλιάδες ιδιοκτήτες .
Προσπαθούμε να κάνουμε μια ανάλυση αλλά δεν υπάρχει καμία λογική εξήγηση.
Πάνω από το 80% των υφιστάμενων άρτιων και οικοδομήσιμων οικοπέδων χάνεται.
Είναι η απόλυτη καταστροφή η απόλυτη ανατροπή οποιασδήποτε πολιτικής αποκέντρωσης, ενίσχυσης της υπαίθρου και ισόρροπης ανάπτυξης. Εξαλείφουν τα βασικά εχέγγυα για τις υπόλοιπες γενεές».
Έδωσε μάλιστα ένα χθεσινό παράδειγμα.
«Ένα οικόπεδο στον Άγιο Σύλλα 800 τ.μ αγοράστηκε 80.000 ευρώ. Τώρα ο ιδιοκτήτης τρέχει για να βγάλει τα σχέδια την άδεια. Αν δεν προλάβει το οικόπεδο που αγόρασε 80.000 ευρώ χάνει την αξία του και αυτή κατεβαίνει στις 5.000- 8.000 ευρώ. Αυτό κάνει το Π.Δ, που είναι αντιαναπτυξιακό κόντρα στις όποιες ορθές πολιτικές θα έπρεπε να έχει αυτή η χώρα».
Σημείωσε επίσης ότι τα τελευταία χρόνια τα απανωτά νομοσχέδια βάλλουν κατά της ιδιωτικής περιουσίας πότε με την κατάργησης της εκτός σχεδίου δόμησης και τα κατά παρέκκλιση οικοδομήσιμα, της εντός ζώνης των οικισμών στα δυο στρέμματα, στα ακίνητα που δεν έχουν αναγνωρίσιμό δρόμο κ.α
«Εμείς οι μηχανικοί δεν ξέρουμε τι να κάνουμε. Βγάζουμε μια άδεια σήμερα και αύριο το πρωί το ακίνητο είναι μη οικοδομήσιμο.
Πρέπει να τρέχουμε να χτίσουμε για να σώσουμε τα ακίνητά μας;» αναρωτήθηκε σημειώνοντας με νόημα ότι οι αποφάσεις του ΣτΕ δεν είναι νόμοι του κράτους.
«Άλλη η νομοθετική εξουσία άλλη η ελεγκτική εξουσία».

Τι ορίζει το νέο προεδρικό διάταγμα

Σύμφωνα με τις διατάξεις του Π.Δ. 194 /2025/ τ.Δ' προβλέπονται μεταξύ άλλων τρεις ζώνες για τους οικισμούς, σύμφωνα με τη χρονική εξέλιξή τους μέχρι το 1983:
Ζώνη Α οικισμού: Τμήμα προϋφιστάμενο του 1923 (ιστορικός πυρήνας).
Στην Α' Ζώνη η ελάχιστη αρτιότητα είναι 2 στρέμματα και το ελάχιστο μήκος προσώπου σε κοινόχρηστο δρόμο τα 15 μέτρα.
Ζώνη Β οικισμού: Το συνεκτικό́ τμήμα που δημιουργήθηκε από το 1923 έως το 1983.
Ζώνη Β1 οικισμού: Το διάσπαρτο τμήμα αυτού, που δημιουργήθηκε από το 1923 έως το 1983.
Στις Ζώνες Β' και Β1 του οικισμού άρτια οικόπεδα θεωρούνται όσα είναι από 300 τ.μ. έως 2.000 τ.μ. με πρόσωπο 10 μέτρων σε κοινόχρηστο χώρο.
Οι διατάξεις του Π.Δ. δεν κάνουν καμία πρόβλεψη για τους οικισμούς μετά το 1983.
– Οικισμός: νοείται κάθε διακεκριμένο οικιστικό σύνολο, το οποίο αναφέρεται σε απογραφή προ της 14.03.1983 (ημερομηνία έναρξης ισχύος του ν. 1337/1983), περιλαμβανομένου του τυχόν προϋφιστάμενου της 16.08.1923 τμήματος, με πληθυσμό έως και δύο χιλιάδες (2.000) κατοίκους, ανεξάρτητα του εάν ο δήμος ή η δημοτική
ενότητα ή η κοινότητα που υπάγεται έχει πληθυσμό μεγαλύτερο των δύο χιλιάδων (2.000) κατοίκων.
– Συνεκτικό τμήμα οικισμού: νοείται το τμήμα που αποτελείται από δέκα (10) τουλάχιστον οικοδομές, οι οποίες απέχουν μεταξύ τους ανά δύο (2) απόσταση έως σαράντα (40) μέτρων (μ.).
– Διάσπαρτο τμήμα οικισμού: νοείται το τμήμα που αποτελείται από δέκα (10) τουλάχιστον οικοδομές, οι οποίες απέχουν μεταξύ τους ανά δύο (2) απόσταση έως ογδόντα (80) μ.
-Οικοδομή: νοείται κάθε κτίσμα, ανεξαρτήτως της χρήσης του, εμβαδού τουλάχιστον δέκα (10) τετραγωνικών μέτρων (τ.μ.).

– Αραιοδομημένο τμήμα οικισμού: ορίζεται το τμήμα αραιότερης δόμησης, το οποίο συνέχεται με το συνεκτικό ή και το διάσπαρτο τμήμα, με επαρκή αριθμό οικοδομών σε μικρή απόσταση μεταξύ τους και συναποτελεί, με το συνεκτικό ή και διάσπαρτο τμήμα του οικισμού, τον διαμορφωμένο πολεοδομικό ιστό του.

Διαδικασία Οριοθέτησης:
– Οριοθέτηση: νοείται ο καθορισμός του ορίου του οικισμού και του πολεοδομικού κανονισμού αυτού στο πλαίσιο εκπόνησης Τοπικού Πολεοδομικού Σχεδίου (ΤΠΣ), Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου (ΕΠΣ) ή αυτοτελούς προεδρικού διατάγματος (π.δ.). Ως καθορισμός ορίου οικισμού νοείται και η επανέγκριση του ορίου ή η αναοριοθέτηση αυτού.
– -Με μέριμνα του οικείου Δήμου ή του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας που κινεί τη διαδικασία εκπόνησης της μελέτης οριοθέτησης, επιδιώκεται η συμμετοχή των φορέων που δραστηριοποιούνται στην περιοχή καθώς και όλων των πολιτών, με κάθε πρόσφορο τρόπο.
– Σε περίπτωση κίνησης της διαδικασίας οριοθέτησης οικισμού αυτοτελώς από τον Δήμο, απαιτείται σχετική απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου. ( Εδώ ορίζεται συγκεκριμένη διαδικασία και διαβούλευση για τυχόν ενστάσεις από πολίτες είναι μόνο εντός 30 ημερών και μάλιστα αυτές καλείται να τις εξετάσει το
Δημοτικό Συμβούλιο πριν διαβιβαστεί αρμοδίως ο φάκελος).
-Στην περίπτωση που η διαδικασία οριοθέτησης κινείται από τον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας με αυτοτελές π.δ., η σχετική μελέτη αποστέλλεται στον οικείο Δήμο. Το Δημοτικού Συμβουλίου με απόφαση του εντός 60 ημερών πρέπει να έχει αποφανθεί επί της εισήγησης του μελετητή για την οριοθέτηση των οικισμών του. Αν παρέλθει άπρακτη η προθεσμία αυτή, η διαδικασία εξελίσσεται χωρίς τη σχετική γνωμοδότηση, η οποία τεκμαίρεται θετική.

Το ψήφισμα του Δημοτικού Συμβουλίου Μαλεβιζίου

Το Δημοτικό Συμβούλιο Μαλεβιζίου εκφράζει την αντίθεσή του προς το Προεδρικό Διάταγμα 129/2025 (ΦΕΚ Δ' 194/15.05.2025) με τίτλο «Καθορισμός κριτηρίων, τρόπου και διαδικασιών οριοθέτησης των οικισμών της Χώρας με πληθυσμό κάτω των δύο χιλιάδων (2.000) κατοίκων, περιλαμβανομένων και των προϋφιστάμενων του 1923, καθώς και καθορισμός χρήσεων γης και γενικών όρων και περιορισμών δόμησης», καθώς

Με το εν λόγω Προεδρικό Διάταγμα επέρχονται σημαντικές αλλαγές στα δεδομένα που αφορούν χιλιάδες ιδιοκτήτες γης σε οικισμούς κάτω των 2.000 κατοίκων, με κίνδυνο την απαξίωση τους περιουσίας τους.

Οι νέες διατάξεις δεν τίθενται σε άμεση ισχύ, αλλά εφαρμόζονται μέχρι την έκδοση Προεδρικού Διατάγματος οριοθέτησης εκάστου οικισμού, με εξαίρεση την απαγόρευση ανέγερσης βιομηχανικών και βιοτεχνικών εγκαταστάσεων για τις οποίες απαιτείται η διεξαγωγή Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων εκτός των ορίων των οικισμών και σε απόσταση έως και 500 μ. περιμετρικά αυτών. Μέχρι τότε εφαρμόζονται οι αντίστοιχες για κάθε είδος οικισμού πολεοδομικές διατάξεις.

Είναι ωστόσο, τουλάχιστον αντιφατικό το Υπουργείο Περιβάλλοντος, να προωθεί τα ΤΠΣ και τα Ειδικά Πολεοδομικά Σχέδια (ΕΠΣ), τα οποία όμως εκπονούνται ταυτόχρονα με το σχέδιο Π.Δ. που υπό αυτές τις συνθήκες τα προδιαγράφει δεσμευτικά, αφαιρώντας τη συμβολή της τοπικής αυτοδιοίκησης στον καθορισμό των ορίων οικισμών.

Όπως αναφέρει σε αναλυτική τοποθέτησή του το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος (ΤΕΕ) το νέο πλαίσιο κινδυνεύει να οδηγήσει σε «πολεοδομικό αποκλεισμό» χιλιάδων περιοχών, με αποτέλεσμα την αναπτυξιακή υποβάθμιση της υπαίθρου και την επιδείνωση των φαινομένων ερήμωσης.

Παράλληλα, η Πανελλήνια Ομοσπονδία Ιδιοκτητών Ακινήτων (ΠΟΜΙΔΑ) έχει εκφράσει έντονη αντίθεση, σημειώνοντας ότι το διάταγμα οδηγεί σε δραματική απαξίωση της ιδιωτικής ακίνητης περιουσίας σε μικρούς οικισμούς, καθώς χιλιάδες ακίνητα καθίστανται άρτια μεν, μη οικοδομήσιμα δε, με αποτέλεσμα την πλήρη απώλεια της αξίας τους.

Η Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδος (ΚΕΔΕ) υπογραμμίζει ότι σε πολλές νησιωτικές και ορεινές περιοχές το μέτρο αυτό, αν δεν συνοδευτεί από μεταβατικές ή εξειδικευμένες διατάξεις, θα οδηγήσει σε οικονομικό στραγγαλισμό των τοπικών κοινωνιών.

Επιπλέον, σύμφωνα με έρευνα του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου (ΕΜΠ) , το διάταγμα δεν λαμβάνει υπόψη τις ιδιαίτερες κοινωνικοοικονομικές συνθήκες της ελληνικής υπαίθρου και μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την περαιτέρω αποψίλωση των μικρών κοινοτήτων και την αύξηση της αστυφιλίας.

Το Δημοτικό Συμβούλιο Μαλεβιζίου με το παρόν ψήφισμα διαφωνεί με το Προεδρικό Διάταγμα και συγκεκριμένα με το άρθρο 5 αυτού, που αφορά στην μείωση των ορίων των οικισμών της Χώρας με πληθυσμό κάτω των δύο χιλιάδων (2.000) κατοίκων και λαμβάνοντας υπόψη την κατάργηση της εκτός σχεδίου δόμησης και ζητά:

Την αναστολή των όσων ορίζονται στο άρθρο 5 του Προεδρικού Διατάγματος.
Ουσιαστικό διάλογο της αυτοδιοίκησης, του ΥΠΕΝ και του ΤΕΕ για ένα ρεαλιστικό, επιστημονικά τεκμηριωμένο και αυτοδιοικητικά συμμετοχικό πλαίσιο οριοθέτησης και την εξεύρεση μιας εφαρμόσιμης λύσης.
Να δοθεί η δυνατότητα στα εν εξελίξει Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια (ΤΠΣ) και τα Ειδικά Πολεοδομικά Σχέδια (ΕΠΣ) να προσδιορίσουν τα όρια των οικισμών, χωρίς τους οριζόντιους και ανελαστικούς περιορισμούς του σχεδίου Προεδρικού διατάγματος.

Αντιδράσεις από τους βουλευτές

Το νέο θεσμικό πλαίσιο έχει προκαλέσει μεγάλη αναστάτωση στην τοπική κοινωνία και τοπική αυτοδιοίκηση. Αυτό έχει προκαλέσει ήδη κοινοβουλευτικές παρεμβάσεις, όχι μόνο από την αντιπολίτευση και τη συμπολίτευση.
Ο βουλευτής Ηρακλείου της Νέας Δημοκρατίας, Κωνσταντίνος Κεφαλογιάννης, με παρέμβαση του στον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Σταύρο Παπασταύρου θέτει σειρά ερωτημάτων αναφέροντας μεταξύ άλλων:
«Υπάρχουν όμως και πολλοί συμπολίτες μας, που έχουν ιδιόκτητα οικόπεδα στις παραπάνω περιοχές, χωρίς να έχουν ακόμη χτίσει.
Έτσι, πολλά αδόμητα οικόπεδα κινδυνεύουν να γίνουν ξαφνικά αγροτεμάχια.
Ειδικά για όσους αγόρασαν τέτοια οικόπεδα με την προοπτική της οικοδόμησης, η οικονομική ζημιά τους θα είναι ξεκάθαρη, αν δεν λάβει η Πολιτεία εγκαίρως τα απαραίτητα μέτρα, ώστε να μην απαξιωθούν οι περιουσίες τους.
Εξάλλου υπάρχει έντονη ανησυχία μήπως οδηγηθούμε μοιραία στην ιδιωτική πολεοδόμηση, με αναδυόμενες ευκαιρίες για μεγαλοεπενδυτές που μπορούν να δημιουργήσουν νέους οικισμούς με ιδιωτική πολεοδόμηση, ώστε να ικανοποιούνται οι ανάγκες στέγασης όπου εκείνοι επιλέξουν».
Ο βουλευτής Ηρακλείου της ΝΔ, Λευτέρης Αυγενάκης επίσης με επιστολή του προς τον αρμόδιο τον υπ. Περιβάλλοντος αναφέρεται στις αντιδράσεις και στην έκδηλη ανησυχία των πολιτών: «Μετά από την έκδοση του από 15.04.2025 Π.Δ., οι πολίτες που είχαν περιουσίες στις περιοχές που δεν προβλέπονται στο Π.Δ. δικαιολογημένα ανησυχούν για την αρτιότητα των οικοπέδων τους. Ειδικά όσοι αγόρασαν οικόπεδα με την προοπτική της οικοδόμησης, διατρέχουν κίνδυνο άμεσης οικονομικής ζημίας, όσο παραμένει αδιευκρίνιστο το πλαίσιο για τις περιοχές αυτές. Δηλαδή, δεν έχει αποσαφηνιστεί ακόμη, αν θα θεωρηθούν εντέλει εκτός σχεδίου πόλεως, με ό,τι απώλειες αυτό συνεπάγεται. Επίσης πολλά από αυτά κινδυνεύουν να γίνουν ξαφνικά αγροτεμάχια και να απαξιωθούν. Αλλά και οι οικείοι Δήμοι εκφράζουν την ανησυχία τους ότι κινδυνεύουν να απωλέσουν τον έλεγχο της πολεοδόμησης».
Και οι δυο αναφέρονται στην πρόθεση της Κυβέρνησης για τις περιοχές αυτές που τίθενται εκτός ορίων οικισμών να αποτελέσουν Περιοχές Ελέγχου Χρήσεων (ΠΕΧ). Να πάρουν δηλαδή χρήσεις και να τους δοθεί μια αρτιότητα μεταξύ υπό την προϋπόθεση ότι θα έχουν «πρόσωπο» σε κοινόχρηστη οδό. Μία τέτοια λύση, προϋποθέτει ανάλογη νομοθετική ρύθμιση και τις αποσαφηνίσεις σε δεκάδες ερωτήματα που προκύπτουν.
Από την πλευρά του ο βουλευτής του ΠΑΣΟΚ Φραγκίσκος Παρασύρης επιδιώκει κοινό βηματισμό με τους Δήμους της Κρήτης, για να αντιμετωπιστούν όπως αναφέρει οι συνέπειες της αδικαιολόγητης και απαράδεκτης κυβερνητικής πρωτοβουλίας για την έκδοση του συγκεκριμένου Π.Δ., που μειώνει τα όρια των οικισμών και μετατρέπει σε χωράφια χιλιάδες οικόπεδα, εντείνοντας έτσι και το οξύ στεγαστικό πρόβλημα της χώρας. «Η συρρίκνωση τον ορίων θέτει στην εκτός σχεδίου δόμηση ιδιοκτησίες, οι οποίες έως τώρα θεωρούνταν εντός των οικισμών και βεβαίως είχαν σαφώς μικρότερες απαιτήσεις οικοδομησιμότητας. Οι ιδιοκτήτες θεωρούσαν μέχρι πρότινος ότι ήταν κάτοχοι οικοπέδων και σε μια νύχτα μετατράπηκαν σε ιδιοκτήτες χωραφιών!».