Η Κρήτη και οι μάχες της είναι σφιχτά δεμένα
Σα μάνα με το τέκνο τζη , σα φλέβα με το αίμα
Ανυπότακτο το πνεύμα των κρητικών, δεν μπορεί να καθυποταχτεί, παρά τις διαταγές, τα διαγγέλματα και τις προκηρύξεις που μετά την κατάληψη της Κρήτης την 1η Ιουνίου του 1941, απαιτούσαν τον αφοπλισμό του λαού.
Ο στρατηγός Στούντεντ, διοχέτευε τις προκλητικές απαιτήσεις του στο λαό, μέσω των διορισμένων Νομαρχών του νησιού προς όλους τους Προέδρους των Κοινοτήτων. Ρόλο προπαγανδιστικό έπαιζαν και οι φιλοναζιστικές εφημερίδες του νησιού «Παρατηρητής Χανίων» και «Κρητικός ΚΗΡΥΞ».
Όμως η αντίδραση και η αντίσταση ήταν δεδομένη. Ο Ιωάννης Φουντουλάκης , Πρόεδρος της κοινότητας Κρουσώνος , απολύθηκε το Φεβρουάριο του 1941 , από το διορισμένο Νομάρχη Ηρακλείου Ιωάννη Πασσαδάκη, ύστερα από υπόδειξη των δυνάμεων κατοχής.
Η απόφαση της απολύσεως του, έγινε όπως αναφέρεται στο έγγραφο της κοινότητας Κρουσώνα 3/Μαρτίου 1942, από τα αρχεία του Κωνσταντίνου Γιανναδάκη, εξαιτίας της έλλειψης μέριμνας που επέδειξε,ο Ιωάννης Φουντουλάκης, στο να απαιτήσει από τους Κρουσανιώτες να παραδώσουν τα όπλα τους.
Γιατρός στο επάγγελμα , φυλακίστηκε και οδηγήθηκε στο στρατόπεδο Μαουτχάουζεν, στην Αυστρία, από όπου κατάφερε να διαφύγει την εκτέλεση, διαβιώντας υπό τραγικά απάνθρωπες συνθήκες. Μάλιστα επιστρέφοντας στην Ελλάδα, εκλέχτηκε και βουλευτής του ελληνικού κοινοβουλίου.
Παρά τον εκφοβισμό και τη σύσταση επιτροπών παράδοσης των όπλων με τον Πρόεδρο και το δάσκαλο του χωριού, αλλά και τον ιερέα , καθώς οι ιερείς υποχρεούνταν να διαβάζουν στους ναούς, κατά τη διάρκεια της λειτουργίας τα ναζιστικά διαγγέλματα, ο Κρουσσώνας μόνον δυο φορές παρέδωσε τα όπλα . Η πρώτη φορά ήταν στις 30 Οκτωβρίου του 1941, όπου παρέδωσαν πέντε παλιά τουφέκια, που χρησιμοποιούσαν στους τουρκικούς πολέμους .
Η αναφορά της παράδοσης των όπλων από το αρχείο της γερμανικής διοικήσεως Κρήτης είναι χαρακτηριστική, της αντίστασης των κατοίκων
Από την πόλη του Ηρακλείου παρεδόθησαν 22 όπλα, από το χωριό Μοχός Πεδιάδος 1 όπλο, από το χωριό Κρουσσώνα 5 όπλα και 1 από το χωριό Πύργου.
Ο διορισμένος διοικητής της χωροφυλακής Υπομοίραρχος Ιωάννης Πολιουδάκης δημοσιεύει έκκληση στον ΚΡΗΤΙΚΟ ΚΗΡΥΞ στις 28/ Φεβρουαρίου του 1942, για δεύτερη φορά να παραδοθούν τα όπλα, που φυλάνε στα σπίτια τους οι κρητικοί. Βρίσκουν 15 παλιά όπλα από τους τουρκικούς πολέμους και παραδίνουν αυτή τη φορά, από το χωριό.
Η απάντηση, στην επιστολή προς το λαό του Κρουσώνα, του Υπομοίραρχου, έρχεται με τις εκτελέσεις των προδοτών το Μάιο του 1942. Έκτοτε ξεκίνησε και η σκληρή δίωξη των ανδρών της κρητικής αντίστασης και των οικογενειών τους. Στην επιστολή πότε με εκφοβισμό και άμεσες απειλές και πότε με προπαγανδιστικές κορώνες, οι κατακτητές, προσπαθούσαν να «συνετίσουν» τους Κρουσσανιώτες. Μετά τα γεγονότα των εκτελέσεων των φιλογερμανών ο γερμανός διοικητής Κρήτης στρατηγός Αντρέ ορίζει την περιοχή του Ψηλορείτη ως νεκρή ζώνη και απαγορεύει την κυκλοφορία.
Στα βουνά της Κρήτης οι μάντρεςκαι τα μητάτα φιλοξενούν τους αντιστασιακούς και προσφέρουν ασφαλές καταφύγιο, παρά τις απαγορεύσεις.
Διαβάζουμε το έγγραφο με αριθμό πρωτοκόλλου 1107 ,στο Ηράκλειο στις 28/ Οκτωβρίου 1942 Προς την υποδιοίκηση Χωροφυλακής Αγίου Μύρωνα
Κατά διαταγήν του φρουραρχείου δέον να ειδοποιήσετε τους Προέδρους Κοινοτήτων Γωνιών, Κρουσώνος, Κορφών, Τυλίσσου, Ασιτών και Πρινιά , ότι δέον να γνωρίσουν εις τους κατοίκους της κοινότητάς των ότι ισχύει η απαγόρευσις κυκλοφορίας εις την απαγορευμένην ζώνην της Ίδης και ότι συλλαμβανόμενοι διατρέχουν τον κίνδυνον να φονευθώσι.
Όμως η αντίσταση καλά κρατεί και στις αρχές του 1944, πραγματοποιείται σαμποτάζ στις γραμμές των τηλεφωνικών καλωδίων στην περιφέρεια των χωριών Κρουσώνα, Τυλίσσου και Καλλεσών , σε χωράφια που ιδιοκτήτες τους έτυχε; Να είναι Κρουσανιώτες.
Το πρόστιμο που επέβαλε η στρατιωτική Γερμανική Διοίηκηση ήταν εξοντωτικό. Πρόστιμο στην κοινότητα Κρουσώνα 20.000.000 δραχμών και είκοσι αρνιών. Ο Πρόεδρος της κοινότητας συγκέντρωσε το πρόστιμο και τα αρνιά και τα παρέδωσε στις αρχές κατοχής.
Τα σαμποτάζ ήταν διαρκή και στόχο είχαν να αποπροσανατολίσουν, να καθυστερήσουν και ψυχικά να εξουθενώσουν τα γερμανικές δυνάμεις. Όταν στις 22 προς 23 Ιουλίου του 1944 οι γερμανικές δυνάμεις κατέρρεαν , στοχευόμενα σαμποτάζ από συμμάχους και Κρήτες αντιστασιακούς σε αποθήκες καυσίμων, τους παραπλάνησαν. Σκοπός δεν ήταν οι απώλειες όσο ότι το Γερμανικό Στρατηγείο με τα απανωτά χτυπήματα σε αποθήκες , αεροδρόμια και εγκαταστάσεις, θεώρησε πως θα έκαναν αποβάσεις τα συμμαχικά στρατεύματα στην Κρήτη, ενώ το Συμμαχικό Στρατηγείο έπαιρνε χρόνο με αυτόν τον τρόπο, να οργανώσει την απόβασή του στη Δυτική Ευρώπη.
Η αντίσταση στην Κρήτη βαστούσε γερά και δεν υπέκυπτε σε εκβιασμούς και βαριά αντίποινα. Από τα στατιστικά των κρατικών υπηρεσιών , προκύπτει ότι η Κρήστη σε αναλογία με τα άλλα διαμερίσματα της χώρας μας πλήρωσε το μεγαλύτερο φόρο αίματος της ναζιστικής θηριωδίας. Όσο γίνονταν να υπολογιστούν οι απώλειες σε ανθρώπινες ζωές , ο αριθμός έφτανε τους οχτώ χιλιάδες πεντακόσιους ογδόντα (8.580) γέρους , νέους και παιδιά .
Αν ήξερε ο φασισμός στην Κρήτη ηντά θα πάθει
Ποτέ ντου δε θα ερχόντανε να κάμει τέθοια λάθη.
Και καλά του είναι να συμπληρώσω να μην το επιχειρήσει ποτέ ξανά.
H φωτογραφία εωφύλλου είναι αναδημοσίευση από το iefhmerida
Συραγώ Χορταριά
