Προβλήθηκε την Κυριακή 19 Οκτωβρίου, ως συμμετοχή στο 13ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Χανίων το ντοκιμαντέρ-μαρτυρία για τα γεγονότα του ματωμένου Αυγούστου του 1944 στο Μαλεβίζι. Θα ακολουθήσουν προβολές στον Δήμο Μαλεβιζίου και όχι μόνο, μαζί με την έκδοση ενός αντίστοιχου φωτογραφικού λευκώματος που περιέχει ολόκληρες τις συνεντεύξεις και την καταγραφή όλων των τόπων και μνημείων στα όρια του σημερινού Δήμου Μαλεβιζίου, για το συγκεκριμένο χρονικό διάστημα του Αυγούστου του 1944.
Ο «ματωμένος Αύγουστος του 1944» άφησε και στο Μαλεβίζι, ιδιαίτερα στα επίσημα αναγνωρισμένα μαρτυρικά χωριά Δαμάστα και Σάρχο βαθιά χαραγμένα τα ίχνη του…
Αυτά τα ίχνη, ματωμένα και τραυματικά, σκιαγραφούν τη μοίρα αυτού του τόπου, που στάθηκε όρθιος παρά τα βάρβαρα εκδικητικά χτυπήματα του γερμανικού κατοχικού στρατού, παρά τις ολοκληρωτικές καταστροφές, τους ξεριζωμούς, την απώλεια και την αμφισβήτηση της ίδιας της μελλοντικής του ύπαρξης.
Κάτι κράτησε τον τόπο αυτό όρθιο : Είναι το φρόνημα και η ψυχή των ανθρώπων, είναι η απόφασή τους να ζουν ελεύθεροι, περήφανοι και με αξιοπρέπεια. Είναι η αντίληψη ότι κάθε άνθρωπος δε ζει μόνο για τον εαυτό του, δεν είναι υπεύθυνος μόνο για το άτομό του, αλλά και για την κοινότητα, για το σύνολο. Είναι η συλλογική ιστορική μνήμη και ο πολιτισμός.
Ιδιαίτερα σε εποχές όπως η σημερινή, όπου το αξιακό και ηθικό υπόβαθρο της κοινωνίας απειλούνται από τη ρευστοποίηση και τη σχετικοποίηση όλων των σταθερών πυλώνων αναφοράς που χαρακτηρίζουν την υπόστασή μας ως ανθρώπινο είδος, σε βαθμό που κινδυνεύει να γυρίσει το ρολόι της ιστορίας πίσω σε εποχές άκρατης βαρβαρότητας, μισανθρωπισμού, εκφασισμού και ρατσισμού είναι απόλυτα αναγκαία όσο ποτέ η διατήρηση της ιστορικής μας μνήμης.
Η ΜΝΗΜΗ όμως αυτή οφείλει να αντιμετωπίζεται όχι ως ένα μουσειακό είδος, αλλά ως συνειδητή πολιτική πράξη-οδηγός και παράδειγμα, ως δεξαμενή άντλησης δύναμης και έμπνευσης στην εξελικτική πορεία του τόπου μας.
Η ιστορία διδάσκει μόνο όταν αυτή καταγράφεται, κατατίθεται, προστατεύεται και βγαίνει στο φως ολοκληρωμένα και δίκαια, με σεβασμό στους αφανείς ήρωες της καθημερινότητας.
Οι ερμηνείες είναι δουλειά των επιστημόνων και υπάρχουν διαφορετικές οπτικές. Η ιστορία για την περίοδο της κατοχής δεν έχει γραφτεί ακόμα στο σύνολό της. Υπάρχουν ακόμα πηγές και αρχεία που δεν είναι προσβάσιμα. Όμως οι ζωντανές μαρτυρίες είναι εδώ, καταλυτικές και μη αμφισβητήσιμες. Κανένας δε μπορεί να τις προσπεράσει!
Το ντοκιμαντέρ «ΙΧΝΗ ΑΙΜΑΤΟΣ» δε φιλοδοξεί να ξαναγράψει την ιστορία, αλλά θέτοντας το γενικό ιστορικό πλαίσιο με τις διαφορετικές του προσεγγίσεις, να φέρει τους πραγματικούς πρωταγωνιστές στο προσκήνιο, εκεί που η εξουσία του μίσους των Γερμανών κατακτητών ποτέ δε θέλησε, εκεί που γι’ αυτούς τα θύματα αποτελούσαν απλά στατιστική του πολέμου… Ενός πολέμου και ενός μισανθρωπικού ιδεολογήματος που νομιμοποιούσε τις αθρόες εκδικητικές εκτελέσεις αμάχων και την ολοκληρωτική καταστροφή – λεηλασία των τόπων τους.
Για να χρησιμοποιήσω έναν όρο της εποχής μας : Χρειάζεται Ορατότητα. Τα θύματα και οι μαρτυρίες έχουν πρόσωπα, έχουν ονοματεπώνυμα, έχουν συναισθήματα, έχουν φωνή. Δε μπορούν να «κρύβονται» σε γενικές αναφορές περί απωλειών και ζημιών. Οι θύτες κατακτητές – εντολείς επίσης, η προδοσία επίσης και πρέπει η καταγραφή να είναι και προσωπική. Φυσικά η απαίτηση απέναντι στη Γερμανία για αποζημιώσεις ενισχύεται όταν τεκμηριώνεται με μαρτυρίες.
Οι άνθρωποι που βίωσαν τη φρίκη ως θύματα και ζωντανοί μάρτυρες, είναι οι μεγάλοι πρωταγωνιστές της ιστορίας. Αυτοί πρέπει να περάσουν στο προσκήνιο.
Τα αποτελέσματα της βαρβαρότητας αυτής έχουν διαγενεακό χαρακτήρα και φτάνουν έως σήμερα.
Η Δημοτική Αρχή και ο Δήμαρχος Μαλεβιζίου Μενέλαος Μποκέας έχοντας πλήρη συνείδηση της ιστορικής τους ευθύνης αναφορικά με τις Μνήμες αυτού του τόπου, θέτουν ως προτεραιότητα τη διαφύλαξη της συλλογικής ιστορικής μνήμης και οι πράξεις το αποδεικνύουν. Η συναίνεση πάνω σε αυτήν την αντίληψη είναι διαπαραταξιακή και διαπερνάει οριζόντια όλη την κοινωνική διαστρωμάτωση. Αποτελεί δε τη βάση στην οποία πατάμε για να σταθούμε σήμερα στα πόδια μας. Γιατί ο τόπος που ξεχνάει (ή σχετικοποιεί θα πρόσθετα) την ιστορία του είναι υποχρεωμένος να την ξαναζήσει.
Αν υπάρχει μνήμη, υπάρχουν και ιδέες στα πράγματα. (Πλάτωνας) .
Φίλιππος Βαμβουκάκης κοινωνικός και πολιτικός επιστήμονας
Ειδικός σύμβουλος Δημάρχου Μαλεβιζίου
