Πριν από αρκετά χρόνια σε μία σειρά από άρθρα που έχω δημοσιεύσει στον τοπικό τύπο ανέλυσα το οφέλη της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κρήτης και Αττικής. Συγκεκριμένα στις 27/2/2013 έγραψα << ..στην Κρήτη Η ζήτηση ενέργειας για το 2011 ήταν 630 MW και η παραγωγή από τους σταθμούς βάσεις των Λινοπεραμάτων, Ξυλοκαμάρας, Αθερινόλακου και από ΑΠΕ . Το κόστος αυτής της ενέργειας είναι 399 εκατομμύρια ευρώ, 93 εκατομμύρια ευρώ από αγορά ενέργειας από ΑΠΕ και 113 εκατομμύρια ευρώ από αμοιβές προσωπικού συντηρήσεων και λοιπά, σύνολο 650 εκατομμύρια ευρώ.
Στη συνέχεια ανέλυσα τα χαρακτηριστικά διασύνδεσης που είχε γίνει το 2011 στη Σαρδηνία με την περιοχή της Λάτσιο στην Κεντρική Ιταλία που είχε παρόμοια χαρακτηριστικά και το κόστος της διασύνδεσης ήταν 750 εκατομμύρια ευρώ. Ο χρόνος κατασκευής ήταν 14 μήνες και χρηματοδοτήθηκε 373 εκατομμύρια ευρώ από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα. Πρότεινα, μάλιστα, να ξεκινήσει ταχύτατα η μελέτη και κατασκευή του καλωδίου για τη διαδύνδεση της Κρήτης με την Αττική.
Στις 29.04.2012 σε άλλο δημοσίευμα ανέλυσα τις επιπτώσεις που είχε στο περιβάλλον της Κρήτης και συγκεκριμένα στην ευρύτερη περιοχή του Δήμου Μαλεβιζίου. Έγραψα τότε “,,,,,τα Λινοπεράματα και η ευρύτερη περιοχή έχουν καταστραφεί και συνεχίζουν να καταστρέφονται από την ανεξέλεγκτη λειτουργία της ρυπογόνου εγκατάστασης. Πρόσφατα ήρθαν στο φως μελέτες του Πανεπιστημίου Κρήτης που αποδεικνύουν τον βαθμό και την έκταση της ρύπανσης, από επικίνδυνα σωματίδια όπως το βανάδιο και το νικέλιο, που λόγω των πολύ μεγάλων συγκεντρώσεων είναι καρκινογόνα και επικίνδυνα για τη δημόσιο υγεία σε έκταση από Ρογδιά- Γάζι- Αμμουδάρα και ΠΑΓΝΗ…….’’.
Στις 15/10/2014 σε άλλο δημοσίευμα έγραψα και επεσήμανα την ανάγκη να ξεκινήσει άμεσα η κατασκευή του καλωδίου και της διασύνδεσης Ισραήλ- Κύπρου- Κρήτης- Αττικής αλλά και για την αναγκαιότητα κατασκευής του αγωγού φυσικού αερίου από Ισραήλ- Κύπρο- Κρήτη- Αττική.
<<……….‘’Τα χρήματα από την ενέργεια είναι πάρα πολλά και για πολλά χρόνια εάν η Περιφέρεια Κρήτης και οι Δήμοι, όπως δικαιούνται, πάρουν ένα ποσοστό ως ανταποδοτικό από τα κέρδη (διότι θα υπάρξει περιβαλλοντική επιβάρυνση από την καύση μεθανίου και τους σταθμούς βάσης στην είσοδο και έξοδο του καλωδίου και τους αγωγούς φυσικού αερίου). Κέρδη τα οποία θα λύσουν προβλήματα που η κεντρική κυβέρνηση δεν μπορεί αλλά ούτε και θέλει, κατά τη γνώμη μου, να λύσει ..’’. >>
Έγραψα, μάλιστα ότι ‘……<<’πρέπει να εμπλακεί η Περιφέρεια Κρήτης και οι ΟΤΑ της Κρήτης στον σχεδιασμό που είναι σε εξέλιξη και να απαιτήσουν και το ανάλογο χρηματικό ποσό ως ανταποδοτικό όφελος από τα κέρδη των επιχειρήσεων που θα εμπλακούν στην υπόθεση που λέγεται παραγωγή και διακίνηση ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΜΕ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΚΟΜΒΟ ΤΗΝ ΚΡΗΤΗ.
Σήμερα, όπως πληροφορούμε μέσα στον Δεκέμβριο του 2025, θα εγκαινιαστεί η ηλεκτρική διασύνδεση της Κρήτης- Αττικής, που σηματοδοτεί την πλήρη ένταξη της Κρήτης με το διασυνδεδεμένο δίκτυο.
Το έργο ολοκληρώθηκε πολύ γρήγορα σε 4.5 χρόνια, προϋπολογισμού 1,1 δις ευρώ και ισχύος 1 GW. Το καλώδιο βρίσκεται σε βάθος 1200 μέτρα. Το ένα άκρο βρίσκεται στην περιοχή της Δαμάστας και το άλλο στην οδό Κουμουνδούρου στην Αττική, στους υφιστάμενους σταθμούς υπέρ- υψηλής τάσης. Στη Δαμάστα έχει, επίσης, κατασκευαστεί υποσταθμός υψηλής τάσης GIS 150 KV AC για τη σύνδεση του σταθμού μετατροπής με το υφιστάμενο σύστημα μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας 150KV Κρήτης. Το έργο αποτελεί τη δεύτερη φάση διασύνδεσης του συστήματος της Κρήτης με το ηπειρωτικό σύστημα και σε συνδυασμό με την AC διασύνδεση θα άρει την ηλεκτρική απομόνωση και θα εξασφαλίσει την ενεργειακή ασφάλεια της Κρήτης.
Με την παύση της λειτουργίας των συμβατικών μονάδων παραγωγής θα παύσει και η μόλυνση της περιοχής από το νικέλιο, το βανάδειο, το διοξείδιο του άνθρακα που ξεπερνάει τους 500.000 τόνους κάθε χρόνο, ενώ θα υπάρξει σημαντικό οικονομικό όφελος για τους καταναλωτές μέσω της μείωσης της δαπάνης υπέρ των ΥΚΩ στους λογαριασμούς ρεύματος.
Χειροκροτούμε, λοιπόν, αυτήν την ιστορική στιγμή για την Κρήτη που εκτός από τα οικονομικά οφέλη γλυτώνει και από τεράστιες μολύνσεις που συντελέστηκαν όλα τα προηγούμενα χρόνια.
Πρέπει, όμως, άμεσα να ξεκινήσει ο διάλογος με τους φορείς της Κρήτης ΟΤΑ- ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΡΗΤΗΣ- – ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ για τα ανταποδοτικά οφέλη που θα έχει η Κρήτη και ο Δήμος Μαλεβιζίου από την φιλοξενία στη Δαμάστα- Κορακιά της νέας ενεργειακής εγκατάστασης. Παράλληλα, όμως, με το κλείσιμο των εγκαταστάσεων της ΔΕΗ στα Λινοπεράματα, πρέπει να ξεκινήσει και ο διάλογος του κλεισίματος των ρυπογόνων εγκαταστάσεων αποθήκευσης βενζίνης, τσιμέντου,γκάζ κλπ που βρίσκονται στα Λινοπεράματα και η μεταφορά τους στην Κορακιά, όπου το νέο Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο Μαλεβιζίου προβλέπει Βιομηχανική Ζώνη που μπορεί να φιλοξενήσει αυτές τις μονάδες. Ο διάλογος αυτός πρέπει να ξεκινήσει άμεσα, διότι το πρόβλημα της ρύπανσης στον κόλπο των Λινοπεραμάτων είναι πάρα πολύ μεγάλο και δημιουργεί τεράστιους κινδύνους για την υγεία των κατοίκων της ευρύτερης περιοχής αλλά και στο θαλάσσιο και χερσαίο περιβάλλον. Να χειροκροτήσουμε, λοιπόν, το κλείσιμο της λειτουργίας των εγκαταστάσεων της ΔΕΗ και την ηλεκτρική διασύνδεση Κρήτης και Αττικής, αλλά να μην επαναπαυθούμε, έχουν να γίνουν πολλά ακόμα στην περιοχή έως ότου αποκατασταθεί το φυσικό τοπίο σε μία από τις ομορφότερες γωνιές της Κρήτης.
Ηρακλής Πυργιανάκης
Αρχιτέκτονας- Μηχανικός
Ηράκλειο 16/12/2025
