Έκθεση της CAPITAL ECONOMICS στο Ταμείο ανάκαμψης ότι μπορεί να υπάρχει δυναμική ώθηση τα επόμενα έξι χρόνια
Το Ταμείο Ανάκαμψης, το λεγόμενο και ως Next Generation EU, έχει τη δυναμική να προσφέρει μια σημαντική ώθηση στην ευρωπαϊκή οικονομία τα επόμενα έξι χρόνια, εκτιμά σε έκθεσή της η Capital Economics. Προσθέτει ωστόσο, ότι ο αντίκτυπος που θα έχει στο ΑΕΠ μπορεί να είναι μικρότερος, από ό,τι πολλοί περιμένουν, ενώ σε ό,τι αφορά τις μακροπρόθεσμες προοπτικές υπάρχει αβεβαιότητα.
Στην έκθεση τονίζεται ότι αναφορικά με τη δημοσιονομική στήριξη, η Ευρώπη εξακολουθεί να υστερεί έναντι των ΗΠΑ.
Επισημαίνεται επίσης ότι οι κυβερνήσεις οφείλουν να υποβάλουν τα σχέδια ανάκαμψης στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή έως την Παρασκευή, εξηγώντας πώς σκοπεύουν να χρησιμοποιήσουν τα χρήματα που έχουν στη διάθεσή τους στο πλαίσιο του Ταμείου για την Διευκόλυνση της Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, που αποτελεί το μεγαλύτερο μέρος του Next Generation EU.
Συνολικά θα διατεθούν περίπου 800 δισεκατομμύρια ευρώ τα επόμενα έξι χρόνια (το ευρέως αναφερόμενο ποσό των 750 δισεκατομμυρίων ευρώ εκφράζεται σε τιμές του 2018). Αυτό ισοδυναμεί με πάνω από 5% του ΑΕΠ της ΕΕ, αλλά το ποσό ποικίλλει σημαντικά μεταξύ των χωρών.
Η CE αναφέρει ότι αν και είναι ακόμα αρχή για το Ταμείο Ανάκαμψης, εν τούτοις αξίζει να επισημανθούν τρία βασικό σημεία
Το πρώτο είναι ότι υστερεί σημαντικά σε σχέση με τα δημοσιονομικά πακέτα σε ολόκληρο τον Ατλαντικό. Οι ΗΠΑ εφάρμοσαν δημοσιονομικά μέτρα αξίας σχεδόν όσο το 17% του ΑΕΠ τους πέρυσι και έχουν ήδη εγκρίνει ένα επιπλέον ποσοστό 9% φέτος.
Τα στοιχεία του ΔΝΤ δείχνουν ότι το συνολικό πακέτο που των ΗΠΑ που φτάνει σχεδόν στο 26% του αμερικανικού ΑΕΠ, συγκρίνεται με το 11% για τη Γερμανία, το 8,5% για την Ιταλία και το 7,6% τόσο για τη Γαλλία όσο και για την Ισπανία.
Η διοίκηση Μπάιντεν πιέζει επίσης για πρόσθετες δαπάνες για υποδομές και κοινωνική πρόνοια αξίας 14% του ΑΕΠ, που κατανέμονται τα επόμενα 8 χρόνια.
Ακόμα κι αν αυτές οι τελευταίες προτάσεις των ΗΠΑ περιοριστούν και χρηματοδοτηθούν μερικώς μερικώς από υψηλότερους φόρους, είναι σαφές ότι οι ΗΠΑ κάνουν περισσότερα από την Ευρώπη.
Ώθηση στον Νότο
Το δεύτερο σημείο είναι ότι το Ταμείο Ανάκαμψης θα πρέπει να συνεχίσει να παρέχει σημαντική ώθηση στο ΑΕΠ, ιδίως στις νότιες οικονομίες της ευρωζώνης. Υπάρχουν σίγουρα διαφωνίες σχετικά με το εάν τα χρήματα χρησιμοποιούνται αποτελεσματικά ή εάν το πρόγραμμα πρέπει να έχει διαφορετικές προτεραιότητες. Αλλά όσο ξοδεύεται με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, θα αυξήσει τη συνολική ζήτηση και θα βοηθήσει την οικονομία να ανακάμψει από την πανδημία.
Ο αντίκτυπος στο ΑΕΠ θα εξαρτηθεί από την κλίμακα των επιπλέον δαπανών και από τον «δημοσιονομικό πολλαπλασιαστή».
Ενώ συχνά θεωρείται ότι οι δημόσιες επενδύσεις έχουν υψηλότερο πολλαπλασιαστή από τη δημόσια κατανάλωση, αυτό δεν ισχύει απαραίτητα.Σύμφωνα με την έκθεση οι πολλαπλασιαστές εξαρτώνται από ένα ευρύ φάσμα μεταβλητών, συμπεριλαμβανομένης της βιωσιμότητας της οικονομίας και του τρόπου με τον οποίο ανταποκρίνεται η κεντρική τράπεζα. Σε μια ασθμαίνουσα οικονομία, με μια κεντρική τράπεζα να διατηρεί τη νομισματική πολιτική εξαιρετικά χαλαρή, οι πολλαπλασιαστές θα μπορούσαν να είναι αρκετά υψηλοί.
Σε αυτό το σημείο η Capital Economics εξηγεί ότι, ακόμα κι αν οι κυβερνήσεις σκοπεύουν να χρησιμοποιήσουν όλα τα διαθέσιμα κεφάλαια, δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι θα το πράξουν.
Οι εκταμιεύσεις θα γίνονται σε δόσεις, οι οποίες θα εξαρτηθούν από την υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων και των επενδύσεων.
Στην έκθεση επισημαίνεται επίσης, ότι τα κράτη μέλη επιδεικνύουν μια καθυστέρηση στη χρήση των διαθέσιμων διαρθρωτικών ταμείων της ΕΕ, και η πρόκληση θα είναι ακόμη μεγαλύτερη τώρα που έχουν αυξηθεί τα σχετικά ποσά. Και τουλάχιστον μερικά από τα χρήματα που δαπανώνται μπορεί να χρηματοδοτήσουν δαπάνες, που θα είχαν πραγματοποιηθεί ούτως ή άλλως.
Το τρίτο σημείο είναι ότι το Next Generation EU δεν είναι απλώς ένα εργαλείο για την τόνωση της ζήτησης. Στοχεύει επίσης στην αύξηση της μακροπρόθεσμης δυνητικής παραγωγής. Κι αυτό εξαρτάται από καλά θα επενδυθούν τα χρήματα και από την έκταση και τη φύση των μεταρρυθμίσεων που εφαρμόζονται.
Οι προτεραιότητες δαπανών φαίνονται λογικές, όπως η επένδυση στην πράσινη τεχνολογία και την ψηφιοποίηση.
Το παράδειγμα της Ιταλίας
Ειδικότερα για την Ιταλία, οι συντάκτες της έκθεσης αναφέρουν ότι οι μεταρρυθμίσεις στοχεύουν στη βελτίωση της δημόσιας διοίκησης και του νομικού συστήματος, στην απλούστευση της νομοθεσίας και στην προώθηση του ανταγωνισμού.
Τονίζεται μάλιστα, ότι η άποψη της ιταλικής κυβέρνησης ότι το σχέδιο ανάκαμψής της, το οποίο ανέρχεται συνολικά στο 14% του ΑΕΠ, θα αυξήσει το ΑΕΠ κατά 3,6% έως το 2026 φαίνεται εύλογη, αλλά για να επιτευχθεί αυτό όλα θα πρέπει να πάνε σωστά.
Και δεδομένου ότι η Ιταλία έχει όφελος πολύ περισσότερο από τη μέση χώρα της ευρωζώνης από το Ταμείο Ανάκαμψης, ο μακροπρόθεσμος αντίκτυπος στην Ευρώπη ως σύνολο θα είναι ακόμη μικρότερος.
Η CE καταλήγει ότι με έναν πρόχειρο υπολογισμό και με βάση τον εκτιμώμενο αντίκτυπο στην οικονομία της Ιταλίας, θα μπορούσε να πει κανείς ότι πρόγραμμα της ΕΕ αξίας 5,6% του ΑΕΠ ενδέχεται να αυξήσει την ευρωπαϊκή οικονομία κατά περίπου 1,4%.
Αν αυτό ήταν μια μόνιμη τάση, θα ήταν αρκετά εντυπωσιακό.
Θα μπορούσε επίσης να προωθήσει μια μεγαλύτερη αίσθηση της ευρωπαϊκής πολιτικής αλληλεγγύης, καθιστώντας πιο πιθανό ότι το Next Generation EU θα επεκταθεί και μετά το 2026.
