Παραμένουν οι μονάδες της ΔΕΗ στην Κρήτη και μετά τη διασύνδεση με το καλώδιο

Σε stand by λειτουργία θα μείνουν μονάδες παραγωγής ενέργειας της ΔΕΗ στην Κρήτη και μετά την ηλεκτρική διασύνδεση μέσω του μεγάλου καλωδίου με την Αττική. Αυτό ήταν κάτι εξάλλου που ποτέ δεν έκρυψαν τα στελέχη του ΑΔΜΗΕ.

Ρεπορτάζ: Κορίνα Καφετζοπούλου 

Σε αυτή τη φάση και μετά την δημοσιοποίηση του επικαιροποιημένου Δεκαετούς Προγράμματος Ανάπτυξης 2024-2033, το σχέδιο αυτό αρχίζει να ξεδιπλώνεται αλλά όχι όλο.  Αυτό πού σημειώνεται είναι ότι τα εργοστάσια παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στην Κρήτη επιβάλλεται να τεθούν σε καθεστώς εφεδρείας για να μπορεί να καλύπτεται η ηλεκτροδότηση των νησιών σε περιπτώσεις

εκτάκτων αναγκών ή ενδεχόμενων βλαβών στις δια-
συνδέσεις.

Όπως αναλύεται στο Δεκαετές Πρόγραμμα Ανάπτυξης (ΔΠΑ) του ΑΔΜΗΕ για την περίοδο 2024-2033, το οποίο έχει υποβληθεί προς έγκριση στη Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων Ενέργειας και Υδάτων (ΡΑΑΕΥ):

Στην Κρήτη και στα νησιά των Κυκλάδων, των Δωδεκανήσων και του Βορειοανατολικού Αιγαίου προτείνεται η διατήρηση μονάδων ηλεκτροπαραγωγής με ντίζελ περίπου 650 MW .

Η ΔΕΗ στην οποία ανήκουν οι Αυτόνομοι Σταθμοί ηλεκτροδότησης των νησιών θα συνεχίσει να αποζημιώνεται για τη λειτουργία των συγκεκριμένων σταθμών μέσω των χρεώσεων Υπηρεσιών Κοινής Ωφέλειας

στα τιμολόγια ρεύματος ώστε να τις διατηρεί σε καθεστώς εφεδρείας. Η πρόταση προέκυψε έπειτα από μελέτη που εκπονήθηκε από τον ΑΔΜΗΕ και τον ΔΕΔΔΗΕ που έχει την ευθύνη λειτουργίας του δικτύου στα

μη διασυνδεδεμένα νησιά.

Το σχέδιο έκτακτης ανάγκης για την Κρήτη

Σε ότι αφορά στην Κρήτη ο ΑΔΜΗΕ προτείνει τη διατήρηση συμβατικού παραγωγικού δυναμικού συνολικής ισχύος 400 MW μετά την ολοκλήρωση της διασύνδεσής της με την Αττική, αν και όπως επισημαίνεται υπό

κανονικές συνθήκες είναι εφικτή η τροφοδότηση του νησιού αποκλειστικά μέσω των καλωδίων και της τοπικής παραγωγής από ΑΠΕ η οποία τα επόμενα χρόνια αναμένεται να αυξηθεί.

Σε κάθε περίπτωση, ο ΑΔΜΗΕ εκτιμά ότι είναι απαραίτητο να παραμείνει στο νησί συμβατική παραγωγή 400 MW σε καθεστώς εφεδρείας εκτάκτων αναγκών για την κάλυψη της ζήτησης σε περιπτώσεις που προ-
κύψουν πολλά προβλήματα. Η πρόταση αναφέρεται μόνο στη συνολική ισχύ. Δεν αναλύει, ούτε σημειώνει ποιες μονάδες θα παραμείνουν σε εφεδρεία και το κυριότερο αν πρόκειται για θερμή ή ψυχρή.
Μάλιστα στην εισήγηση γίνεται λόγος για ρυθμιστική απόφαση ως προς τις τελικές αποφάσεις.

Αναλυτικά στο κεφάλαιο Κρήτη το σκεπτικό της πρότασης της κοινής Ομάδας Εργασίας ΑΔΜΗΕ- ΔΕΔΔΗΕ είναι το εξής:

«Ανάγκες διατήρησης συμβατικού παραγωγικού δυναμικού επί της Κρήτης μετά την ολοκλήρωση των διασύνδεσεών του με το Ελληνικό Σύστημα Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΕΣΜΗΕ). Αναφορικά με την αναγκαιότητα διατήρησης συμβατικού παραγωγικού δυναμικού επί της Κρήτης μετά την ολοκλήρωση της διασύνδεσής της με την Αττική επισημαίνεται ότι σύμφωνα με τη σχετική διερεύνηση της κοινής Ομάδας Εργασίας ΑΔΜΗΕ-ΔΕΔΔΗΕ, υπό κανονικές συνθήκες είναι εφικτή η τροφοδότηση της Κρήτη στηριζόμενη αποκλειστικά στις διασυνδέσεις και στην τοπική παραγωγή από ΑΠΕ, χωρίς να επιβάλλεται η λειτουργία συμβατικών

θερμικών μονάδων, στο βαθμό που οι αιχμές του υπολειπόμενου φορτίου (αν αφαιρεθεί από τη ζήτηση η παραγωγή ΑΠΕ) δεν υπερβαίνουν τη μέγιστη συνολική ικανότητα μεταφοράς των διασυνδέσεων. Η υλοποίηση
της ενίσχυσης του βορείου άξονα της Κρήτης (νέα Γ.Μ. 2B/150 kV μεταξύ των Χανίων και το νέο Υ/Σ Δαμάστας) διασφαλίζει την προαναφερόμενη συνθήκη σε όλο τον χρονικό ορίζοντα του παρόντος ΔΠΑ.

Παρά ταύτα, και ανεξαρτήτως της συνολικής ικανότητας μεταφοράς των διασυνδέσεων και της δυνατότητας αυτής να ικανοποιήσει τις αιχμές φορτίου, είναι απαραίτητο να παραμείνει στο νησί συμβατική παραγωγή

σε καθεστώς εφεδρείας εκτάκτων αναγκών για την αντιμετώπιση ενδεχομένων μερικής απώλειας των διασυνδέσεων ή πρόσκαιρης απώλειας εξοπλισμού του συστήματος μεταφοράς κατά τη διάρκεια των οποίων

να καθίσταται ως επιβεβλημένη η λειτουργία συμβατικής ισχύος για λόγους ασφάλειας δικτύου (πχ στήριξη τάσεων).
Ο σχεδιασμός του έργου της διασύνδεσης της Κρήτης διασφαλίζει την απρόσκοπτη τροφοδοσία του νησιού σε οποιαδήποτε Ν-1 διαταραχή (απώλεια ενός εκ των τεσσάρων διασυνδετικών κυκλωμάτων), ακόμα και χω-
ρίς τη λειτουργία θερμικών μονάδων επί της Κρήτης στον χρονικό ορίζοντα του τρέχοντος ΔΠΑ.
Ωστόσο, για την κάλυψη της ζήτησης σε περιπτώσεις δυσμενέστερων (πολλαπλών) διαταραχών, όσο μικρή κι αν είναι η πιθανότητα εμφάνισής τους, θα απαιτηθεί η λειτουργία συμβατικών μονάδων. Από τη σχετική

διερεύνηση της κοινής Oμάδας ΑΔΜΗΕ-ΔΕΔΔΗΕ προέκυψε η ανάγκη διατήρησης κατ' ελάχιστον 200 MW συμβατικής ισχύος σε καθεστώς εφεδρείας εκτάκτων αναγκών. Το μέγεθος αυτό επαρκεί για την πλήρη κάλυψη της ζήτησης σε ενδεχόμενη απώλεια ενός πόλου DC και ενός κλάδου AC (Ν-2 διαταραχή). Για την πλήρη κάλυψη του φορτίου στο δυσμενέστερο όμως ενδεχόμενο της πλήρους απώλειας της DC διασύνδεσης, ιδίως αν συμβεί σε περίοδο υψηλού φορτίου συνδυαστικά με χαμηλή παραγωγή ΑΠΕ, ενδέχεται να απαιτηθεί και πρόσκαιρη λειτουργία έως και 400 MW συμβατικής ισχύος.

Σημειώνεται ότι τα μεγέθη αυτά μπορεί σταδιακά να βαίνουν μειούμενα, ανάλογα με το βαθμό ανάπτυξης των ΑΠΕ ή/ και εγκατάστασης άλλων σταθμών (π.χ υβριδικοί σταθμοί). Σε κάθε περίπτωση, ο καθορισμός του επιθυμητού επιπέδου ασφάλειας και κάλυψης φορτίου σε περιπτώσεις μερικής απώλειας των διασυνδέσεων, που αποτελούν τα βασικά κριτήρια εκτίμησης των αναγκών διατήρησης συμβατικών μονάδων σε καθεστώς εφεδρείας εκτάκτων αναγκών μετά την ολοκλήρωση της Φάσης ΙΙ διασύνδεσης της Κρήτης, αποτελεί ρυθμιστική απόφαση».

ΑΔΜΗΕ: Το 2024 θα ολοκληρωθεί η διασύνδεση Ηράκλειο – Αττική

Σύμφωνα με τα στοιχεία που περιλαμβάνονται στο επικαιροποιημένο Δεκαετές Πρόγραμμα Ανάπτυξης 2024-2033 του ΑΔΜΗΕ που υποβλήθηκε στη Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων σε συνέχεια της ολοκλήρωσης της δημόσιας διαβούλευσης του προκαταρκτικού σχεδίου.

Το 2024 θα ολοκληρωθεί η δεύτερη διασύνδεση της Κρήτης (Ηράκλειο – Αττική) καθώς ήδη λειτουργεί η πρώτη (Χανιά – Πελοπόννησος). Σύμφωνα με τον αντίστοιχο απολογισμό ΔΠΑ
2023-2032:
Κατά την περίοδο η οποία μεσολάβησε από την κατάρτιση του ΔΠΑ 2023-2032 που υποβλήθηκε για έγκριση στη ΡΑΕ τον Απρίλιο του 2022 έως και σήμερα, ορισμένα σημαντικά έργα τα οποία περιλαμβάνονταν στο προαναφερθέν ΔΠΑ ολοκληρώθηκαν (ηλεκτρίσθηκαν) ή παρουσίασαν σημαντική πρόοδο κατασκευής και βρίσκονται στο τελικό στάδιο υλοποίησης.

Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων οι όποιες αλλαγές σε χρονοδιάγραμμα έργων εμφανίζονται, συνδέονται είτε με καθυστερήσεις στην αδειοδοτική διαδικασία (λήψη Απόφασης Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων) είτε με αντιδράσεις σε τοπικό επίπεδο και δικαστικές εμπλοκές.

Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις ο ΑΔΜΗΕ εξαντλεί κάθε δυνατότητα που του παρέχει το θεσμικό πλαίσιο για απεμπλοκή ενημερώνοντας αρμοδίως το ΥΠΕΝ και την ΡΑΕ προκειμένου να εξασφαλισθεί η απρόσκοπτη υλοποίηση του Δεκαετούς. Επίσης υπάρχουν περιπτώσεις με μικρή ολίσθηση χρονοδιαγράμματος που προέκυψε λόγω επαναπροτεραιοποίησης βάσει των αναγκών του Συστήματος.

Εντός του 2022 υπήρξε σημαντική πρόοδος στην υλοποίηση πολλών αξιοσημείωτων έργων, όπως:

– Η διασύνδεση της Κρήτης (Φάση ΙΙ). Η υλοποίηση του έργου βρίσκεται σε πλήρης εξέλιξη. Σε ό,τι αφορά το υποθαλάσσιο τμήμα του έργου, έχουν ήδη ποντιστεί τα πρώτα 170 χιλιόμετρα του ηλεκτρικού καλωδίου από
την Αττική μέχρι την Μήλο καθώς και το σύνολο των καλωδίων οπτικών ινών, μήκους 670 χλμ.

Στην πλευρά της Αττικής οι εργασίες εγκατάστασης των υπόγειων καλωδιακών τμημάτων βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη, ενώ έχουν ξεκινήσει οι θεμελιώσεις των βασικών κτηρίων των Σταθμών Μετατροπής που θα

κατασκευαστούν στα δύο άκρα της διασύνδεσης, δηλαδή τη Δαμάστα Ηρακλείου και τον Ασπρόπυργο Αττικής. Σύμφωνα με το ισχύον χρονοδιάγραμμα αναμένεται η ηλέκτριση του έργου το α ́εξάμηνο του 2024.

Αποθήκευση ενέργειας

Η Κρήτη πάντως είναι και στο σενάριο αποθήκευσης ενέργειας και συνδέεται με την εφεδρεία. Όπως αναφέρεται στη σχετική ανάλυση: Συμβολή στην επάρκεια ισχύος σε διασυνδεδεμένα νησιωτικά συστήματα με περιορισμένη ικανότητα στη διασύνδεση και παροχή εφεδρείας εκτάκτων αναγκών σε πλήρως διασυνδεδεμένα νησιά, οι αποθηκευτικοί σταθμοί ηλεκτρικής ενέργειας συμβάλλουν μέσω των μονάδων παραγωγής τους στην επάρκεια ισχύος του Συστήματος.

Το γεγονός αυτό αποκτά ιδιαίτερη σημασία σε νησιά με περιορισμένη ικανότητα διασύνδεσης όπως θα είναι η Κρήτη για την περίοδο μεταξύ ολοκλήρωσης της

Α' φάσης (διασύνδεση Κρήτης – Πελοποννήσου) και μέ-χρι την ολοκλήρωση της Β' φάσης (διασύνδεση Αττικής – Κρήτης). Αλλά και στην περίοδο μετά την ολοκλήρωση και της Β' φάσης της διασύνδεσης, απαιτείται επαρκής ισχύς επί του νησιού προκειμένου για την ανθεκτικότα τά του σε ακραίες περιπτώσεις συνδυασμού υψηλών φορτίων με μερική βλάβη της διασύνδεσης.
Ακόμα και μετά την πλήρη διασύνδεση του ηλεκτρικού συστήματος ενός νησιού, υπό την έννοια της πλήρους κάλυψης του φορτίου του, απαιτείται για λόγους ασφάλειας εφοδιασμού η παραμονή τοπικά μονάδων παρα-
γωγής (μη ανανεώσιμων) για την παροχή εφεδρείας εκτάκτων αναγκών σε συνθήκες μείζονος βλάβης στο δίκτυο διασύνδεσης. Ένα τμήμα της απαραίτητης ισχύος  εφεδρείας εκτάκτων αναγκών είναι δυνατό να προκύπτει από μονάδες αποθήκευσης ενέργειας όπως ενδεικτικά και όχι περιοριστικά είναι οι σταθμοί συσσωρευτών. Σε κάθε περίπτωση ο βέλτιστος συνδυασμός τεχνολογιών για την κάλυψη των αναγκών εφεδρείας θα προκύπτει με την εκπόνηση των απαραίτητων τεχνοοικονομικών μελετών.