
«Καμπανάκι» χτυπά το Περιφερειακό Κέντρο Προστασίας Φυτών Ηρακλείου για τις ασθένειες του ξύλου στα αμπέλια.
Της Χρυσούλας Καλλιγιαννάκη
Σύμφωνα με το τεχνικό Δελτίο Γεωργικών Προειδοποιήσεων από το καλοκαίρι που μας πέρασε έγιναν και πάλι ορατά με τη μορφή της αποπληξίας τα σημάδια της σταδιακής αποξήρανσης των αμπελιών, συνέπεια της σοβαρής ασθένειας του ξύλου ίσκα, που προσβάλει τους κρητικούς αμπελώνες.
Όπως υπογραμμίζει γεωπόνος Νίκος Μπαγκής, συντάκτης του τεχνικού δελτίου, η ίσκα στην Κρήτη συναντάται σε πολλά αμπέλια όπως και η ετυπίωση που προκαλεί καχεκτική βλάστηση και ανομοιόμορφο άνοιγμα των ματιών.
Σε πρόσφατο ερωτηματολόγιο, ποσοστό 41% των αμπελουργών αξιολογούν τις ασθένειες του ξύλου στα σοβαρά προβλήματα φυτοπροστασίας που αντιμετωπίζουν, καθώς καταστρέφει το αγγειακό σύστημα και διακόπτει την τροφοδοσία του φυτού με νερό. Το ξύλο νεκρώνεται και αποχρωματίζεται. Οι προσβεβλημένοι βραχίονες ξεραίνονται. Η ξήρανση αργά ή γρήγορα επεκτείνεται σε ολόκληρο το πρέμνο. Συνήθως προσβάλλει ηλικιωμένα αμπέλια (πάνω από 10 ετών), ωστόσο μια μορφή της εμφανίζεται συχνά και σε νεαρά.
Σταδιακά ή και απότομα τμήματα του φυτού, ακόμα και ολόκληρα πρέμνα, ξεραίνονται. Η παραγωγή μειώνεται συνεχώς όπως και η παραγωγική ζωή του αμπελώνα. Στην ευτυπίωση οι βραχίονες νεκρώνονται και το ξύλο αποχρωματίζεται.
Συνήθως η εξέλιξη είναι αργή και μακροχρόνια. Σταδιακά, μπορεί να νεκρωθούν ακόμα και ολόκληρα πρέμνα, ενώ σε αντίθεση με την ίσκα που γίνονται αντιληπτά το καλοκαίρι, στην ευτυπίωση παρατηρούνται στην αρχή της βλαστικής περιόδου (πριν να προχωρήσει η βλάστηση).
Επηρεάζει και το φύλλωμα που γίνονται μικρά και κίτρινα με νεκρώσεις, ξεραίνονται και πέφτουν. Τα σταφύλια εξελίσσονται κανονικά μέχρι την άνθηση και στη συνέχεια παρουσιάζουν ανθόρροια, μικρορραγία και δεν ωριμάζουν.
Οι βλαστοί έχουν ασθενική εμφάνιση (καχεξία) την άνοιξη. Μεταχρωματισμοί του ξύλου Σύμφωνα με τον κύριο Μπαγκή την περίοδο αυτή, που γίνεται το κλάδεμα των αμπελιών, σε τομές του κλαδέματος, εμφανίζονται μη φυσιολογικοί μεταχρωματισμοί του ξύλου.
Ο ίδιος σημειώνει πως δεν υπάρχουν θεραπευτικά μέτρα, με τους αμπελουργούς να καλούνται να υιοθετήσουν κυρίως προληπτικά και καλλιεργητικά μέτρα που θα πρέπει να εφαρμόζονται διαρκώς τόσο στις μητρικές φυτείες και στα φυτώρια όσο και στους παραγωγικούς αμπελώνες.
Ο ίδιος εφιστά την προσοχή για την προσοχή για την χρήση υγιούς πολλαπλασιαστικού υλικού, απαλλαγμένο από παθογόνα, ενώ δίνει χρήσιμες συμβουλές για το κλάδεμα. Σύμφωνα με τον γεωπόνο θα πρέπει να είναι διπλό.
Το πρώτο συστήνει να γίνεται το χειμώνα και το δεύτερο αρχές της άνοιξης. Όψιμο κλάδεμα και με καλό καιρό (προς το τέλος του χειμώνα) και σήμανση των ύποπτων πρέμνων, συστήνεται για την ευτυπίωση.
Η άνοδος της θερμοκρασίας επουλώνει συντομότερα τις πληγές και η μείωση των βροχοπτώσεων και της υγρασίας ελαττώνει την πιθανότητα μόλυνσης.
Μεταξύ άλλων σημειώνει πως οι μολύνσεις ευνοούνται στις πρόσφατες και μεγάλες κλαδοτομές και είναι ιδιαίτερα σοβαρές όταν γίνονται σε τομές που βρίσκονται κοντά στον κορμό. Οι τομές πρέπει να προστατεύονται προληπτικά, το συντομότερο δυνατό. Τα προσβεβλημένα ή ύποπτα πρέμνα κλαδεύονται τελευταία και τα εργαλεία απολυμαίνονται τακτικά. Αποφεύγεται η μετάδοση του μολύσματος με τα εργαλεία.
Η σήμανση των ύποπτων πρέμνων γίνεται με ταινίες ή σπρέι βαφής, την άνοιξη για την ευτυπίωση και το καλοκαίρι για την ίσκα. Ο κ. Μπαγκής συστήνει την απομάκρυνση των υπολειμμάτων του κλαδέματος και ιδιαίτερα τα μολυσμένα πρέπει να απομακρύνονται και να καταστρέφονται, υπογραμμίζοντας ιδιαίτερα πως οι παραπάνω πρακτικές πρέπει να εφαρμόζονται από όλους τους αμπελουργούς.