Μια ιδιαίτερα κερδοφόρα ενεργειακή επένδυση με δέλεαρ το νερό βάζει στο επίκεντρο την Τύλισο και ήδη προκαλεί πολλές συζητήσεις τόσο στην τοπική αυτοδιοίκηση όσο και στην τοπική κοινωνία. Πρόκειται για ένα σύνθετο ενεργειακό έργο, με δυο συστήματα παραγωγής ενέργειας, την ηλιακή και την υδροδυναμική.
Της Κορίνας Καφετζοπούλου
Η ενέργεια που στη τελική μορφή της θα είναι ηλεκτρική θα αποθηκεύεται σε μπαταρία και σε αντλιοσιοταμιευτικό σύστημα που θα κάνει αυτή τη μετατροπή μέσω υδροστροβίλων.
Το δίκτυο θα συνδέεται με την μπαταρία η όποια θα έχει αποθηκευμένη ηλεκτρική ενέργεια εγγυημένης ισχύος 30 MW.
Ο αποθηκευτικός χώρος της μπαταρίας όταν δεν επαρκεί η ηλιακή ενέργεια θα συμπληρώνεται και από το δίκτυο με αγορά όταν η τιμή είναι χαμηλή.
Αυτό είναι το «προϊόν» το οποίο θα πωλείται στον διαχειριστή για να υποκαταστήσει κατά το κύριο μέρος την παραγωγή των πετρελαϊκών μονάδων της Δ.Ε.Η.
H πρόταση επιπλέον φέρνει στην επιφάνεια ένα παλιό σενάριο, αυτό της εξόρυξης υδρομαστευτικής στοάς, για την ετήσια απόληψη νερού της τάξης των 200.000 m3 . Το φιλόδοξο σχέδιο συγκεντρώνει τα βλέμματα του ενδιαφέροντος από τον δήμο Μαλεβιζίου και την Περιφέρεια Κρήτης. Δεν είναι τυχαίο ότι έγινε ομαδική αυτοψία που είδε εντέλει το φως της δημοσιότητας μέσω επίσημων διαδοχικών ανακοινώσεων.
Στη δε τελευταία ο δήμος Μαλεβιζίου ενημερώνει ότι θα ξεκινήσει κύκλος ενημέρωσης σε συνεργασία με την Τοπική Κοινότητα Τυλίσου όπου θα διοργανωθούν συναντήσεις για την πλήρη ενημέρωση τόσο της τοπικής κοινωνίας όσο και του συνόλου των μελών του Δημοτικού Συμβουλίου ούτως ώστε να υπάρξουν συλλογικές αποφάσεις για τα επόμενα βήματα.
Αν και όλα θα εξαρτηθούν από τη γνωμοδότηση της αρχαιολογίας, λίαν συντόμως επί της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων θα κληθούν να γνωμοδοτήσουν τόσο ο δήμος Μαλεβιζίου όσο και η Επιτροπή Περιβάλλοντος της Περιφέρειας Κρήτης.
Η Φωνή του Μαλεβιζίου παρουσιάζει ορισμένα από τα βασικά στοιχεία της μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων(ΜΠΕ).
Η χωροθέτηση
Η επένδυση αυτή χωροθετείται στη θέση «Πύργος»,900m περίπου βόρεια του οικισμού Τύλισος, 3,8km βορειοδυτικά του οικισμού Αστυράκι, 1,9km βόρεια του οικισμού Μονή και 2,5km περίπου νότια του οικισμού Μάραθος.
Η συνολική επιφάνεια κατάληψης του έργου εντός των εκτάσεων που διέπονται των διατάξεων της δασικής νομοθεσίας εκτιμάται ότι θα ανέλθει περίπου στα 278 στρέμματα.
Κατά τον μελετητή η περιοχή ενδιαφέροντος του έργου εμπίπτει εντός του Παγκόσμιου Γεωπάρκου UNESCO Ψηλορείτη.
Τα Γεωπάρκα της UNESCO δεν αποτελούν ζώνες αποκλεισμού για την εγκατάσταση.
Επιπλέον εντός της ευρύτερης περιοχής του Γεωπάρκου απαντώνται Υγρότοποι WWF, περιοχές NATURA 200, Καταφύγια Άγριας Ζωής και Γεώτοποι. Οι επεμβάσεις του προτεινόμενου έργου βρίσκονται εκτός όλων των προαναφερόμενων προστατευομένων περιοχών.
Συνοπτική περιγραφή του έργου – Προϋπολογισμός
Όλα τα στάδια το έργου αναλύονται στη ΜΠΕ των 309 σελίδων που ήδη έχει κατατεθεί στην Περιφέρεια Κρήτης.
Ειδικότερα η μελέτη του έργου που έχει καταθέσει η εταιρεία «ΑΚΤΙΝΑ ΚΡΗΤΗΣ», προβλέπει την κατασκευή και λειτουργία Φωτοβολταϊκού σταθμού παραγωγής ηλεκτρικής Ενέργειας εγκατεστημένης και μέγιστης ισχύος παραγωγής 18ΜW, στη θέση «Πύργος» με ενσωματωμένη διάταξη αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας ισχύος 30ΜW από συσσωρευτές και επικουρικό σύστημα αποθήκευσης 2MW από αντλησιοταμιευτικό σύστημα αποθήκευσης και υποσταθμό ανύψωσης Μέσης/ Υψηλής Τάσης.
Το ύψος της επένδυσης σύμφωνα με τις πρώτες χονδρικές εκτιμήσεις αγγίζει τα 48.000.000 ευρώ.
Όπως αναλύεται μέσα στη μελέτη , πρόκειται ένα έργο το όποιο θα λειτουργεί ως ανεξάρτητη μονάδα ηλεκτροπαραγωγής το οποίο αποτελείται από «τρία συστήματα» και θα μπορεί να αποθηκεύει ηλεκτρική ενέργεια ισχύος 30 MW, όπως προαναφέρθηκε, για να την πουλήσει στον διαχειριστή του δικτύου ΑΔΜΗΕ που θα ορίσει και τους τεχνικούς κανόνες.
Το «πρώτο σύστημα» είναι η κατασκευή και λειτουργία Φωτοβολταϊκού Σταθμού ο οποίος θα αποτελείται από 32.727 φωτοβολταϊκά πλαίσια ονομαστικής ισχύος 550W.
Το «δεύτερο σύστημα» είναι η χρήση ηλεκτροχημικών συσσωρευτών για την αποθήκευση της ενέργειας.
Το σύστημα αποθήκευσης με χρήση συσσωρευτών θα αποτελείται από οχτώ (8) αμφίδρομους αντιστροφείς (bidirectionalinverters), συνολικής μέγιστης ισχύος έγχυσης/ απορρόφησης 30MW και δεκαέξι (16) συστοιχίες ηλεκτρικών συσσωρευτών συνολικής καθαρής ικανότητας 60MWh.
Το «τρίτο κομμάτι» είναι το αντλησιοταμιευτικόπου θα λειτουργεί επικουρικά ως προς το συνολική αποθηκευτική ικανότητα του συστήματος αποθήκευσης και δεν θα πρόσθετη εγγυημένη ισχύ στο σύστημα.
Το σύστημα αυτό θα διαθέτει τέσσερεις (4) υδροστρόβιλους μέγιστης ισχύος έγχυσης ίσης με 2MW, τέσσερεις (4) αντλίες ισχύος 2MW και δεξαμενές αποθήκευσης νερού (30.000m3).
Αναλυτικά θα κατασκευαστούν δύο συστήματα δεξαμενών (άνω και κάτω) αποτελούμενα από πέντε δεξαμενές έκαστο, με υψομετρική διαφορά 340m.- 360m..
Το κάθε σύστημα θα αποτελείται από πέντε δεξαμενές χωρητικότητας 6.000m3 και συνολικής αποθήκευσης νερού 30.000m3.
Η παραγόμενη ενέργεια από Φωτοβολταϊκό Σταθμό συνολικής εγκατεστημένης ισχύος 18ΜW σε περίπτωση που δεν αποδίδεται απευθείας στο σύστημα ή/και δεν αποθηκεύεται στο σύστημα μπαταριών θα διοχετεύεται στο αποθηκευτικό σύστημα της αντλησιοταμίευσης.
Στην συνέχεια είναι δυνατή η μετατροπή της δυναμικής ενέργειας του νερού σε ηλεκτρική με λειτουργία των υδροστροβίλων.
Έπειτα η παραγόμενη ενεργεία μέσω υπόγειας γραμμής υψηλής τάσης θα συνδέεται με το υφιστάμενο δίκτυο υψηλής τάσης.
Ο Σταθμός θα συνδεθεί μέσω υπόγειων γραμμών μέσης τάσης στον νέο (Υ/Σ) Υποσταθμό Ανύψωσης 33/150KV Μέσης/Υψηλής Τάσης, ο οποίος θα κατασκευαστεί από την εταιρία εντός της περιοχής ενδιαφέροντος.
Έπειτα η παραγόμενη ενεργεία μέσω υπόγειας γραμμής υψηλής τάσης θα συνδέεται με το υφιστάμενο δίκτυο υψηλής τάσης. Από την ανάλυση που έγινε στα πλαίσια της ΜΠΕ βρέθηκε, κατά τη μελέτη, πως κανένας οικισμός δεν βρίσκεται σε απόσταση μικρότερη των 500m από την περιοχή ενδιαφέροντος του υπό μελέτη έργου.
Ετήσια παραγωγή
Η αναμενόμενη ετήσια παραγωγή από το ανωτέρω σύστημα αναμένεται να είναι 38.733 Μwh, όπου η ενέργεια που προέρχεται από το δίκτυο θα είναι 10.194Mwh, ενώ από το φωτοβολταϊκό σταθμό θα είναι 28.539MWh.
Διάρκεια λειτουργίας- Πρώτες άδειες
Η εταιρεία Ακτίνα Κρήτης αιτήθηκε και έλαβε με την υπ' αρ. πρωτ. ΡΑΕ απόφαση 642/2020 Άδεια Παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από Υβριδικό Σταθμό εγγυημένης ισχύος12MW αποτελούμενο από φωτοβολταϊκό σταθμό ισχύος 24 MW στην θέση ≪Σημαντήρι≫, της Δημοτικής Ενότητας Τυλίσου.
Σε αντικατάσταση της ανωτέρω εκδόθηκε η Βεβαίωση Παραγωγού Ειδικού Έργου ΡΑΕ υπ' αριθμό 0269/2021, η οποία τροποποιεί της απόφαση ως προς τον τρόπο χρηματοδότησης του έργου από Χρηματοδότηση από Τρίτους (Χ.Α.Τ) σε Χρηματοδότηση μέσω αύξησης μετοχικού κεφαλαίου.
Στη συνέχεια εκδόθηκε η υπ' αριθμό 819/2022 Απόφαση ΡΑΕ για την τροποποίηση της υπ' αριθ. 0269/2021 Βεβαίωσης Παραγωγού Ειδικού Έργου ως προς τη μείωση των ορίων του γηπέδου εγκατάστασης.
Η εταιρεία αιτήθηκε και έλαβε την υπ' αριθμ. πρωτ. Ρ.Α.Α.Ε.Υ. 667/2023 τροποποίηση και έκδοση Βεβαίωσης Ειδικών Έργων (Αριθ. Μητρώου Αδειών ΡΑΕ ΑΔ-04189), προκειμένου: α) για την υπαγωγή στην παρ. 11Β του άρθρου 10 του ν. 4685/2020 και στο πλαίσιο που διέπει του σταθμούς ΑΠΕ με ενσωματωμένη αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας και δυνατότητα αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας που απορροφάται από το δίκτυο με την προσθήκη διατάξεων αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας, β) για τη μείωση της εγκατεστημένης και μέγιστης ισχύος παραγωγής φωτοβολταϊκού σταθμού από 24 MW σε 18 MW και γ) τη μεταβολή των ορίων του γηπέδου εγκατάστασης του σταθμού. Στη συνέχεια με την υπ' αριθμ. πρωτ. Απόφαση Ρ.Α.Α.Ε.Υ. 0235/2024 τροποποιήθηκε η ΒεβαίωσηΠαραγωγού Ειδικών Έργων (αρ. Μητρώου Αδειών Ρ.Α.Α.Ε.Υ. ΑΔ-04189), όπως ισχύει, ως προς:
α) την προσθήκη αντλησιοταμιευτικού σταθμού στις διατάξεις αποθήκευσης μέγιστης ισχύος έγχυσης και μέγιστης ισχύος απορρόφησης 2MW και εγκατεστημένης και εγγυημένης χωρητικότητας 25MWh,
β) την μεταβολή των ορίων του γηπέδου εγκατάστασης του σταθμού και
γ) την αλλαγή του τοπωνυμίου της θέσης εγκατάστασης του σταθμού από ≪Σημαντήρι≫ σε ≪Πύργος≫.
Τέλος με την υπ' αριθμ. Απόφαση Ρ.Α.Α.Ε.Υ. 652/2024 τροποποιήθηκε η Βεβαίωση Παραγωγού Ειδικών Έργων, ως προς τη μείωση των ορίων του γηπέδου εγκατάστασης του σταθμού
Η διάρκεια ισχύος των σχετικών αποφάσεων ορίζονται στα 25 έτη έως 27/03/2045.
Άλλωστε οι συγκεκριμένοι σταθμοί έχουν συνήθως διάρκεια ζωής 20-25 έτη με δυνατότητα παράτασης για ίσο χρονικό διάστημα.
Η υδρομαστευτική στοά ξανά στο προσκήνιο
Η συγκεκριμένη μελέτη ωστόσο δεν σταματάει εκεί. Στο επίκεντρό της τίθεται και η εξόρυξη υδρομαστευτικής στοάς για να αξιοποιηθεί το «γλυκό νερό» που οδεύει προς τον Αλμυρό. Αυτό το στάδιο κατά τη μελέτη προτείνεται για τη λειτουργία του συστήματος της αντλησιοταμίευσης, καθώς απαιτείται η πλήρωση της μια εκ των δυο δεξαμενών του συστήματος με τον διακινούμενο όγκο του νερού να είναι 30.000 m3, από κάτω προς τα πάνω και αντίστροφα όπως παραπάνω.
H επιπλέον ποσότητα που δύναται να αντληθεί από την υδρομαστευτική στοά με έξοδα του επενδυτή, θα διατίθενται στον δήμο για την κάλυψη των αναγκών του.
Αν τελικά αυτό είναι εφικτό, το κέρδος για τον δήμο Μαλεβιζίου θα είναι τεράστιο, είπε μιλώντας στη Φωνή του Μαλεβιζίου, ο αρμόδιος αντιπεριφερειάρχης Νίκος Ξυλούρης.
Σύμφωνα με τη μελέτη, η ετήσια απόληψη θα είναι της τάξης των 200.000m3 και δε θα είναι ισόποσα κατανεμημένη ανά μήνα, αλλά θα γίνεται μόνο κατά τους μήνες Μάιο – Οκτώβριο που οι ανάγκες για ύδρευση είναι αυξημένες και θα αποδίδεται άμεσα στο σύστημα.
Σε άλλο σημείο αναφέρεται ότι «η ετήσια ποσότητα προς απόληψη αντιστοιχεί σε ποσοστό 30% της μέσης ετήσιας παροχής της πηγής και είναι φανερό πως δεν τίθεται ζήτημα εξάντλησης του φυσικού πόρου και μεταβολής του ισοζυγίου της λεκάνης απορροής».
Ο φορέας του έργου έχει ενημερώσει τη ΔΕΥΑ Μαλεβιζίου για την πρόθεση του να κατασκευάσει το προτεινόμενο έργο και για τις διαθέσιμες ποσότητες νερού που πιθανό να προκύψουν από την απόληψη προς τον Δήμο.
Με τη ΔΕΥΑΜ να είναι αρχικά θετική στην πρόταση. Με την παρούσα μελέτη ως προς τη θέση της υδρομαστευτικής στοάς αυτή θα διανοιχτεί σε περιοχή όπου ο υδροφόρος ¬ορίζοντας διατηρείται "γλυκός" σε όλη την διάρκεια του έτους.
Ως καταλληλότερες περιοχές για να φιλοξενήσουν την υδρομαστευτική στοά με τα επιμέρους τεχνικά μέρη της θεωρούνται διάφορες θέσεις μεταξύ Γωνιανού Φαραγγιού και υψώματος Στρούμπουλα, δυτικά από την Τύλισο και στην λαγκάδα Αγίου Γεωργίου, δυτικά από τον λόφο της Κέρης.
Σημειώνεται πως οι υδρογεωτρήσεις που έχουν εξορυχθεί από την ΔΕΥΑΗ στο πεδίο Κέρης και Τυλίσου ευρίσκονται σε απόσταση πλέον του χιλιομέτρου από την προτεινόμενη θέση της υδρομαστευτικής στοάς.
Για να βγουν ωστόσο βάσιμα συμπεράσματα για τις ποσότητες που μπορούν να αντληθούν και να δοθεί χρόνος για τους απαραίτητους ελέγχους (ποιοτικούς-ποσοτικούς) απαιτούνται αφενός εγκρίσεις και αφετέρου οι δοκιμαστικές αντλήσεις.
Για την ιστορία να αναφερθεί ότι η πρόταση ανόρυξης υδρομαστευτικής στοάς στην ευρύτερη περιοχή της Κέρης διατυπώθηκε για πρώτη φορά το 1969.
ΠΡΩΤΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΦΩΝΗ ΤΟΥ ΜΑΛΕΒΙΖΙΟΥ
