
Για το δεύτερο δεκαπενθήμερο του Φεβρουαρίου φαίνεται ότι μετατίθεται η εξέταση από την Επιτροπή Περιβάλλοντος της Περιφέρειας, της ΜΠΕ για τον Υβριδικό Σταθμό εγγυημένης ισχύος 30 MW στον Στρούμπουλα.
Της Κορίνας Καφετζοπούλου
Αποτελείται από φωτοβολταϊκό σταθμό ισχύος 18 MW, συσσωρευτές και αντλιοσιοταμιευτικό σύστημα στη θέση Πύργος σε έκταση 278 στρεμμάτων στην πλειοψηφία της δασική.
Μια επένδυση που φέρνει στην επιφάνεια εξόρυξη υδρομαστευτικής στοάς για να εντοπιστεί το γλυκό νερό του «Αλμυρού».
Την ίδια ώρα στην Τύλισο επικρατεί αναβρασμός ενώ συνεχώς γίνονται επαφές από την Τοπική Κοινότητα με φορείς αλλά και με πρόσωπα που έχουν γνώση επ' αυτών των θεμάτων. Σύμφωνα με πληροφορίες ο πρόεδρος της Τοπικής Κοινότητας Μανώλης Βασιλάκης έχει επαφές με τον δήμαρχο Μαλεβιζίου για το πότε θα προγραμματιστεί η πρώτη ανοικτή εκδήλωση για την ενημέρωση του κόσμου.
Το θέμα πάντως αυτό το οποίο αιφνιδίασε την τοπική κοινωνία φαίνεται ότι έχει προκαλέσει τριγμούς εκτός από την πλατεία Μ. Κατσαμάνη και στην Περιφέρεια Κρήτης και θα έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον οι τοποθετήσεις στελεχών με καταγωγή και από το Μαλεβίζι. Θα τεθούν κατά η υπέρ;
Το ενδιαφέρον επενδυτή για την εγκατάσταση σε περιοχή Γεωπάρκου που δεν αποτελεί ζώνη αποκλεισμού εγείρει εκ νέου τα κρίσιμα ζητήματα.
Ένα από αυτά το κενό του νόμου προς την προστασία τους και μια αντίφαση ως προς την αναγνώρισή τους από την UNESKO.
Ως Γεωπάρκα ορίζονται περιοχές ιδιαίτερης γεωλογικής σημασίας, σπανιότητας ή κάλλους, όπου η γεωλογική κληρονομιά προστατεύεται και αναπτύσσεται ταυτοχρόνως. Τα γεωπάρκα είναι περιοχές όπου εκτός από ένα σύνολο χαρακτηριστικών γεωτόπων, μπορούν να συγκεντρώνουν και άλλα χαρακτηριστικά στοιχεία, όπως αρχαιολογικές, οικολογικές, ιστορικές ή/και πολιτιστικές αξίες και μπορούν να αποτελέσουν το έναυσμα για κοινωνικο-οικονομική ανάπτυξη, ενεργοποιώντας τον τουρισμό με τη μορφή του οικο-ή γεωτουρισμού.
Η Κρήτη ως γνωστόν έχει δυο από τα οκτώ που έχουν αναγνωριστεί στον ελλαδικό χώρο ως παγκόσμια: Του Ψηλορείτη και της Σητείας.
Το μεγαλύτερο μέρος του δήμου Μαλεβιζίου διοικητικά είναι εντός Γεωπάρκου, αλλά επίσης εντάσσεται και γενικώς στους χάρτες αλλά και σχέδια.
Συμπεριλαμβάνεται επίσης στους χάρτες της ΡΑΕ με αδειοδοτημένα ή υπο αδειοδότηση έργα ΑΠΕ, αλλά και γενικώς στους χάρτες των ΑΠΕ.
Περί τα τέλη του 2023 μάλιστα ο δήμος Μαλεβιζίου, εμφανιζόταν και στον νέο χάρτη που είχε δει το φως της δημοσιότητας με αφορμή εισηγητική έκθεση για το νέο χάρτη των ΑΠΕ.
Ειδικότερα ηπεριοχή της Δ.Ε Τυλίσου οριζόταν ως Περιοχή Αιολικής Προτεραιότητας (ΠΑΠ).
Η συγκεκριμένη περιοχή μαζί με άλλες ήταν και στα προηγούμενα ψηφισμένα σχέδια.
Υπενθυμίζεται ότι στον χάρτη της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας του 2019, πέντε μεγάλες εταιρίες διεκδικούσαν «πίτα» σε δεκατέσσερα σημεία του Δήμου Μαλεβιζίου και εκτός της Δ.Ε Τυλίσου.
Στα παλιά σχέδια της Περιφέρειας Κρήτης, και συγκεκριμένα, στον τότε αναθεωρημένο Περιφερειακό Χωροταξικό Πλαίσιο, που φέρει και την υπογραφή του πρώην υπουργού Ενέργειας, Γιώργου Σταθάκη, που έγινε ΦΕΚ, στις 8 Νοεμβρίου 2017, αριθμός φύλλου (260), πολλά κεφάλαια αφορούσαν στην περιοχή μας και όχι μόνο λόγω Κορακιάς που οριζόταν ως Ενεργειακός Κόμβος.
Το Μαλεβίζι ήταν μια από τις περιοχές που προσφερόταν και για τη δημιουργία εγκαταστάσεων ΑΠΕ, σε μια τεράστια έκταση που συνορεύει με την Τύλισο, τη Δαμάστα, τις Γωνιές, και περικλείει το Αηδονοχώρι, και το Αστυράκι, δηλαδή σχεδόν όλο το ορεινό Μαλεβίζι.
Ωστόσο το σχέδιο «πάγωσε» και οι τελικοί χάρτες με τις Περιοχές Αιολικής Προτεραιότητας δεν έχουν φτάσει ακόμα για διαβούλευση σε καμία περιφέρεια της χώρας.
Με τα αναπάντητα ερωτήματα να παραμένουν πολλά σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον αυτό που παραμένει σε ισχύ και αμετάβλητο είναι το ειδικό χωροταξικό για τις ΑΠΕ του 2008 (ΦΕΚ Β' 2464/03.12.2008), το οποίο συμπληρώνεται με ειδικά πλαίσια, υπουργικές αποφάσεις, πληθώρα διατάξεων, κανονισμών κ.λ.π.
Αυτό που ισχύει επίσης σήμερα είναι ότι τα Γεωπάρκα της UNESCO, άρα και του Ψηλορείτη, δεν αποτελούν ζώνη αποκλεισμού για τέτοιου είδους εγκαταστάσεις.
Και κάπου εδώ αρχίζουν να περιπλέκονται τα θέματα.
Δρ. Χαράλαμπος Φασουλάς: «Νομικά είμαστε ακάλυπτοι»
Ο γεωλόγος Δρ. Χαράλαμπος Φασουλάς, μέλος του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Κρήτης και Πρόεδρος του «Δικτύου Ιδαίων», ερωτηθείς από τη Φωνή του Μαλεβιζίου επανέφερε το μεγάλο κενόπου υπάρχει στο ζήτημα των Γεωπάρκων, που δεν είναι άλλο από το νομικό καθώς στην ελληνική νομοθεσία δεν έχει βρεθεί ακόμα ο τρόπος για να τεθούν τα Γεωπάρκα κάτω από ένα καθεστώς προστασίας, όπως σημείωσε με έμφαση.
«Νομικά είμαστε ακάλυπτοι. Δε μας παρέχεται καμία προστασία από την υφιστάμενη νομοθεσία κάτι που είναι αντίθετο με τη λογική της αναγνώρισης από την Unesco, την προστασία του τοπίου
και του περιβάλλοντος και της παγκόσμιας γεωλογικής κληρονομιάς».
Την ίδια ώρα περισσότερο από ένα χρόνο παραμένει αναπάντητη η επιστολή που είχε σταλεί από το Δ.Σ του Δικτύου Ιδαίων προς το ΥΠΕΝ, η οποία έθετε πολλά σοβαρά ερωτήματα ως προς το
νέο ειδικό χωροταξικό για τις ΑΠΕ που είχε διαρρεύσει τον Νοέμβριο του 2023, και τοποθετούσε περιοχές ΠΑΠ τόσο στο Γεωοπάρκο Ψηλορείτη και συγκεκριμένα στη Δημοτική Ενότητα
Τυλίσου όσο και στο Γεωπάρκο Σητείας, τονίζοντας αυτή την αντίφαση, με το θεμελιώδες ερώτημα να παραμένει αναπάντητο.
«Πώς είναι δυνατόν να προτείνεται η χωροθέτηση ΠΑΠ μέσα σε περιοχές που η UNESCO έχει αναγνωρίσει για την ιδιαίτερη και σημαντική αξία του τοπίου και του περιβάλλοντός τους, όπως
είναι τα Παγκόσμια Γεωπάρκα UNESCO της χώρας μας;».
Συμπληρωματικά μάλιστα αναφερόταν ότι οι περιοχές των Γεωπάρκων χαρακτηρίζονται από το Ειδικό Χωροταξικό του Τουρισμού της
Περιφέρειας Κρήτης ως περιοχές «ενδεικνυόμενες για την ανάπτυξη ειδικών − εναλλακτικών μορφών τουρισμού».
«Ούτε απάντηση μας ήρθε ούτε και έχει ρωτήσει κανείς την άποψη μας έστω και τυπικά…» σχολίασε κατόπιν σχετικού ερωτήματος ο κ. Φασουλάς.
Η μόνη περίοδος που είχε φανεί μια αχτίδα φωτός για την ενσωμάτωση των Γεωπάρκων στην ελληνική νομοθεσία για την προστασία του περιβάλλοντος ήταν το 2018 -2019.
Τότε το υπουργείο Περιβάλλοντος είχε συστήσει μια επιτροπή από υπηρεσιακούς παράγοντες και επιστήμονες που έψαχναν κοινή συνισταμένη στο θέμα. Αν και τότε είχε γίνει μια καλή προεργασία και ήταν θέμα ημερών να κατατεθεί υπουργική απόφαση που θα αναγνωρίζει τα γεωπάρκα ως προστατευόμενες περιοχές προέκυψαν οι εκλογές. Η συζήτηση σταμάτησε λίγο διάστημα με ένα πρωτόκολλο συνεργασίας, χωρίς όμως να κατοχυρωθεί νομοθετικά ο επιδιωκόμενος στόχος.
Με τη συζήτηση για το ειδικό χωροταξικό να παραμένει μετέωρη εκφράζονται φόβοι ακόμα και ότι το νέο θεσμικό πλαίσιο μπορεί να είναι χειρότερο.
«Αυτό που βλέπουμε σήμερα στο χάρτη της ΡΑΕ είναι πως περισσότερη από τη μισή Κρήτη είναι δεσμευμένη για διάφορες εγκαταστάσεις ΑΠΕ».
Κακώς συνδέεται η ενέργεια και το νερό
Ο κ. Φασουλάς σχολιάζοντας την επένδυση της Τυλίσου τόνισε ότι κακώς
ανακατεύονται δύο πολύ σημαντικά ζητήματα που δεν έπρεπε να ανακατεύονται. Το ένα της διαχείρισης των υδάτων και το άλλο της ενέργειας.
«Όταν κάποιος ισχυρίζεται ότι θα κάνει μια σήραγγα τόσο βαθιά για να βρει τον υδροφόρο του Αλμυρού μιλάμε για τη διαχείριση υδάτων της Κρήτης. Δε μιλάμε για ένα απλό έργο το οποίο θα παράξει ενέργεια για να πουλάει ο ιδιώτης το ρεύμα και να έχει κέρδος από εκεί. Μιλάμε για δυο διαφορετικά πράγματα που κακώς ανακατεύονται και δεν θα έπρεπε να ανακατεύονται καθώς μιλάμε για ένα ζωτικό χώρο για τον άνθρωπο που είναι το νερό».
Ενημερωθήκαμε επίσης ότι από το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας λόγω του δεν πρόκειται για ζώνη natura δε ζητήθηκε η έκφραση γνώμης μέχρι σήμερα ούτε από την Περιφέρεια Κρήτης, ούτε από τον δήμο Μαλεβιζίου ή άλλον τοπικό φορέα.
"Επειδή το έργο δεν είναι σε περιοχή natura δεν μας ζητείται επίσημα η άποψη μας.
Εάν όμως μας ζητηθεί από κάποιος εμείς θα την καταθέσουμε. Μέχρι στιγμής δε μας έχει ζητηθεί», συμπλήρωσε ο ίδιος.
Ως προς τη διαβούλευση της Περιφέρειας ούτε, εκεί πρόλαβε το ΜΦΙΚ, να εκφράσει την άποψη του.
Στην ιστοσελίδα της Περιφέρειας η διαβούλευση φαίνεται ολοκληρωμένη με ημερομηνία έναρξης 4 Δεκεμβρίου.
«Το μάθαμε και εμείς την πρωτοχρονιά ήταν κάτι που δεν το γνωρίζαμε ότι υπάρχει ως πρόταση έργου παρά το γεγονός ότι είχε τεθεί για διαβούλευση».
Ενεργειακή αδικία εις βάρος των δήμων -Το πολιτικό ζήτημα που θέτει το ΠΑΣΟΚ
Στο ΠΑΣΟΚ ένα από τα θέματα της ατζέντας του είναι οι ενεργειακές κοινότητες. Ειδικά στην Κρήτη η έλλειψη ενεργειακού χώρου για τους δήμους και τους μικρούς αυτοπαραγωγούς έρχεται συχνά στην επιφάνεια από τον βουλευτή Ηρακλείου του ΠΑΣΟΚ, υπεύθυνου για θέματα ενέργειας και ειδικού αγορητή στα σχετικά νομοσχέδια, Φραγκίσκου Παρασύρη, που στηλιτεύει την τακτική της ΝΔ. Xαρακτηριστική είναι η τοποθέτηση που έκανε τον περασμένο Οκτώβριο στην Ολομέλεια της Βουλής, με αφορμή σχέδιο νόμου του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας για την αποθήκευση ενέργειας.
Σε αυτήν την ομιλία έκανε πολύ σοβαρές καταγγελίες για τον κορεσμό του νησιού αρχής γενομένης από το 2011, και μετέπειτα στο 2021 με το περίφημο άρθρο 100 του ν.4821 καταγγέλλοντας ουσιαστικά σκάνδαλο στον ενεργειακό διαμερισμό της Κρήτης, ενώ έκανε λόγο για «κοπανιστό αέρα που σε αυτή τη χώρα στοιχίζει εκατομμύρια». Ανατρέχοντας στο 2011, ο Φραγκίσκος Παρασύρης, υπενθύμισε ότι από τότε με επίκαιρες ερωτήσεις είχε αναδείξει τη σημασία της ηλεκτρικής διασύνδεσης της Κρήτης με την ηπειρωτική Ελλάδα.
Παρουσίασε, όμως, την εξέλιξη των πραγμάτων σύμφωνα με την οποία ένας ιδιώτης επενδυτής «καπάρωσε εξήντα βουνοκορφές στην Κρήτη και για να τις ηλεκτρίσει αποφάσισε να επενδύσει στο καλώδιο που κόστιζε ενάμισι δις ευρώ». Ύστερα από δέκα χρόνια, και στην ουσία έχοντας «σβήσει αυτές οι άδειες», ο ΑΔΜΗΕ αποφάσισε να κατασκευάσει το καλώδιο και να αναβιώσει τις άδειες του επενδυτή.
Με το περιβόητο άρθρο 100 αναβιώνουν αυτές οι άδειες που πέρασαν σε δυο εταιρείες μετέπειτα και « οι οποίες τώρα περνάνε μέσα από τα δημοτικά συμβούλια και από το περιφερειακό συμβούλιο Κρήτης, με αρνητικές γνωμοδοτήσεις και έντονες αντιδράσεις από τις τοπικές κοινωνίες. Και μετά διερωτάται η Κυβέρνηση γιατί οι τοπικές κοινωνίες είναι απέναντι στις ΑΠΕ» ανέφερε μιλώντας στη Φωνή του Μαλεβιζίου.
Συμπληρώνοντας ότι αυτή η κατάσταση θα διαιωνίζεται όταν επιχειρείται μια ενεργειακή πράσινη μετάβαση χωρίς δικαιοσύνη
«Όσο οι τοπικές κοινωνίες μένουν έξω από τον ενεργειακό χώρο όσο δεν υπάρχει ειδικό χωροταξικό για τις ΑΠΕ τότε δικαιολογημένα οι τοπικές κοινωνίες θα δαιμονοποιούν κάθε ιδιωτική επένδυση που πάει να γίνει.
Αν αυτή η στιγμή το υπουργείο είχε δώσει ηλεκτρικό χώρο για να συνδεθεί ο δήμος Μαλεβιζίου και να μειώσει καταλυτικά τα κόστη του και της ΔΕΑΥΜ, τώρα τα πράγματα θα ήταν διαφορετικά.
Το ΠΑΣΟΚ διαχρονικά είναι υπέρ των ΑΠΕ, αλλά προφανώς θα πρέπει ο διαμοιρασμός του ενεργειακού χώρου να γίνει με ένα τρόπο δίκαιο, αποκεντρωμένο, δημοκρατικό και προφανώς να είναι ωφελούμενες οι τοπικές κοινωνίες».