Γάζι: Το κινέζικο έντομο κατατρώει τις μουριές
Έχουν μαρκαριστεί τα άρρωστα δέντρα από τον Δήμο Μαλεβιζίου – Το υπ. Αγροτικής Ανάπτυξης δε δίνει σαφείς οδηγίες για την αντιμετώπιση
Της Κορίνας Καφετζοπούλου
Ο ξυλοφάγος εισβολέας από την Κίνα που είχε εμφανιστεί στο Ηράκλειο το 2018 και είχαν κοπεί 500 μουριές στην πόλη εμφανίστηκε και στο Μαλεβίζι. Από τον Δήμο τα δέντρα έχουν μαρκαριστεί, ενώ σε εξέλιξη είναι έρευνα για να αντιμετωπιστεί ένα έντομο που είναι άγνωστο για την περιοχή μας.
Τόσο άγνωστο που οι πληροφορίες από πολλές πηγές αναφέρουν ότι από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης δεν δίνονται σαφείς οδηγίες για την αντιμετώπιση του, που εκτός από ότι κινδυνεύει να θερίσει μουριές ακόμα και 100 ετών όπως έγινε στο Ηράκλειο απειλεί και τους καλλιεργητές γιατί μπορεί να προσβάλλει και τα αμπέλια.
Ήδη από τον Δήμο Μαλεβιζίου και τις αρμόδιες υπηρεσίες έχει γίνει καταγραφή των δέντρων που έχουν αρρωστήσει στους κεντρικούς δρόμους του Γαζίου, της Αμμουδάρας και σε άλλες περιοχές, όπως είπες μιλώντας στη "Φωνή του Μαλεβιζίου" ο αντιδήμαρχος, Γρηγόρης Περυσινάκης.
Δέντρα έχουν ήδη ξεραθεί, στην περιοχή των Λινοπεραμάτων, και ακριβώς απέναντι από τον Άγιο Νικόλαο.
Πολλές μουριές επίσης μέσα στο Γάζι, που σήμερα είναι 40 ετών ή νεότερες και βρίσκονται κατά μήκος της Αμμουδάρας παρουσιάζουν ήδη το εξής χαρακτηριστικό που είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό. Μέσα στο πράσινο φύλλωμα έχει εμφανιστεί ένα ξερό κλαδί. Αυτό κατά 95% σημαίνει ότι το δέντρο έχει προσβληθεί από το έντομο κινέζικης προέλευσης xylotrechus chinensis, που εμφανίστηκε το 2018 στο Ηράκλειο, και πέρσι και πρόπερσι στην Αθήνα.
Του χρόνου το έντομο θα έχει καταστρέψει πάνω από το 50% του φυλλώματος, και τον επόμενο το δέντρο αυτό θα ξεραθεί και θα πρέπει να κοπεί, αν δεν βρεθεί θεραπεία.
Το θέμα είναι περίπλοκο και δεν έχει σημασία μόνο να σωθεί το ένα δέντρο αλλά να μην αρρωστήσουν όλα.
"Από τη στιγμή που το έντομο εμφανίστηκε στο Ηράκλειο, ήταν σχεδόν βέβαιο ότι θα εμφανιστεί και στην περιοχή του Γαζίου", είπε μιλώντας στη Φωνή του Μαλεβιζίου, ο γεωπόνος Κώστας Φασουλάκης, που ως εξωτερικός συνεργάτης είναι είχε συνεργασίες με το δήμο Ηρακλείου και το δήμο Μαλεβιζίου και έχει αποκτήσει μια εμπειρία στο θέμα.
Το ξυλοφάγο έντομο που αυτή τη στιγμή έχει προσβάλλει μουριές μέσα στο Γάζι, στην Αμμουδάρα, στα Λινοπεράματα πιθανά και σε άλλες περιοχές, αναφορές υπάρχουν και για το Καβροχώρι, φαίνεται να εμφανίστηκε πέρσι. Στους κορμούς άρχισαν να εμφανίζονται σταδιακά οπές και ένα καφέ υγρό. Άλλοι πάλι είδαν ότι ανάμεσα στο πράσινο φύλλωμα φαινόταν μόνο ένα ξερό κλαδί. Με την εμπειρία που είχαν από αυτό είχε γίνει στο Ηράκλειο οι γεωπόνοι από τις υπηρεσίες του δήμου Μαλεβιζίου άρχισαν να κάνουν επιτόπιες έρευνες.
Πολλά δέντρα μαρκαρίστηκαν και παρακολουθείτε η συμπεριφορά τους. Όμως δεν υπάρχει συγκεκριμένο πρωτόκολλο αντιμετώπισης από το αρμόδιο υπουργείο, ούτε δίνονται σαφείς οδηγίες, ούτε επιτρέπονται παρεμβάσεις σε δέντρα που βρίσκονται σε κοινόχρηστους χώρους χωρίς την άδεια του. Μπροστά σε αυτά τα εμπόδια ο εντομολόγος-Γεωπόνος Α.Τ.Ε.Ι., M.Sc, Παύλος Μαυρικάκης, στέλεχος της Διεύθυνσης Τοπικής Οικονομικής Ανάπτυξης, Περιβάλλοντος και Πρασίνου, του δήμου Μαλεβιζίου ξεκίνησε έρευνα για εφαρμογή πειραματικής θεραπείας σε συνεργασία με ερευνητικό ίδρυμα. Τίποτα όμως δεν μπορεί να εφαρμοστεί αν δεν δοθεί άδεια από το υπ. Αγροτικής Ανάπτυξης.
"Δεν είναι πάντα τα πράγματα τόσο απλά για το τι επιτρέπεται και τι δεν επιτρέπεται στην επέμβαση σε δέντρα που βρίσκονται σε κοινόχρηστους χώρους", είπαν όλοι οι γεωπόνοι με τους οποίος συνομίλησε η Φωνή του Μαλεβιζίου, τόσο από τον Δήμο όσο και με ιδιώτες.
Ανησυχία και στους ιδιώτες
Το έντομο δεν έχει προσβάλει μόνο τις μουριές που βρίσκονται στους κοινόχρηστους χώρους της ευρύτερης περιοχής του Γαζίου. Πολλοί ιδιώτες που έχουν μουριές βλέπουν τα δέντρα τους να αρρωσταίνουν.
Μη γνωρίζοντας τι συμβαίνει επικοινωνούν με τους γεωπόνους για να δουν πως θα τα σώσουν. «Ξαφνικά είδα στον κορμό να τρέχει ένα καφέ υγρό» είπε κάτοικος της περιοχής και επικοινώνησε με γεωπόνο. Ένας από αυτούς είναι ο κ. Απόστολος Περάκης με τον οποίο συνομίλησε η Φωνή του Μαλεβιζίου.
Όπως είπε ο ίδιος τις τελευταίες ημέρες δέχεται πολλά τηλέφωνα από ανθρώπους που βλέπουν ότι «κάτι δεν πάει καλά με τη μουριά τους» και τον συμβουλεύονται για να δουν πως θα αντιμετωπίσουν το έντομο αυτό το οποίο δρα σταδιακά και μπορεί να το έχει το δέντρο μέσα του ακόμα και δύο χρόνια μέχρι την πλήρη καταστροφή του. Οι περιπτώσεις που ο ίδιος γνωρίζει αφορούν στο συγκεκριμένο ξυλοφάγο έντομο και τα τηλέφωνα που δέχεται ο ίδιος είναι πολλά.
Το έντομο εισχωρεί στον κορμό και αρχίζει σταδιακά να το καταστρέφει. Στην αρχή κάποιοι παρατηρούν μικρές τρύπες ή καφέ υγρό πάνω στους κορμούς.
Άλλοι πάλι βλέπουν στα πράσινα φύλλα ένα να έχει ξεραθεί. Στα ιδιωτικά δέντρα η αντιμετώπιση είναι διαφορετική και δίνονται θεραπείες που άλλοτε αποδίδουν και άλλοτε όχι.
Η εξέλιξη δεν είναι πάντα η ίδια, όπως είπαν στη Φωνή του Μαλεβιζίου, οι γεωπόνοι Κώστας Φασουλάκης, Απόστολος Περάκης, και η γεωπόνος του Δήμου Μαλεβιζίου, Ειρήνη Σφακιανάκη.
Όταν εμφανιστούν τα πρώτα εμφανή σημάδια στα δέντρα στις 9 με 10 φορές η ζημιά είναι ήδη μεγάλη.
Κόπηκαν 500 δέντρα στο Ηράκλειο
Όταν το έντομο αυτό είχε εμφανιστεί στο Ηράκλειο πριν περίπου τέσσερα χρόνια, κατόπιν των οδηγιών που δόθηκαν από το Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών Θεσσαλονίκης δέντρα τα οποία είχαν εμφανείς οπές από τη δράση του εντόμου, απομακρύνθηκαν και μάλιστα με ειδικό τρόπο ώστε να διασφαλίζεται ότι δεν θα φεύγουν τα έντομα μέσα από τις τρύπες που έχουν ανοίξει για να μετακινηθούν σε άλλα δέντρα.
Όπως χαρακτηριστικά αναφερόταν στο έγγραφο, το ξυλοφάγο έντομο xylotrechus chinensis δεν συγκαταλέγεται στην ενδημική εντομοπανίδα και είναι η πρώτη του καταγραφή στον ελληνικό χώρο.
Στο ίδιο έγγραφο υπογραμμιζόταν η τεράστια βλάβη που προκαλεί στο αμπέλι, ενώ επισημαινόταν η ανάγκη να απομακρυνθούν τα προσβεβλημένα δέντρα και μάλιστα στην περίοδο του χειμώνα ώστε να μειωθεί το πληθυσμιακό δυναμικό του εντόμου.
Δίδονταν μάλιστα οδηγίες ότι στις περιπτώσεις όπου οι οπές εισόδου είναι ευδιάκριτες θα πρέπει να καλυφθούν με βαμβάκι, αφού γίνουν οι ψεκασμοί, ώστε να μην έχει το έντομο έξοδο.
Όταν ένα τέτοιο έντομο γεννήσει τα αβγά του πάνω σε μια μουριά, αυτά μεγαλώνουν μέσα στον κορμό ανοίγοντας στοές που καταστρέφουν σταδιακά το δίκτυο μεταφοράς των χυμών που τρέφουν το δέντρο. Οι νύμφες τρυπούν τον κορμό για να βγουν στον αέρα και να γεννήσουν νέα αβγά είτε στο ίδιο δέντρο είτε στα διπλανά. Η διαδικασία επαναλαμβάνεται από χιλιάδες έντομα και τα δέντρα που έχουν προσβληθεί εμφανίζονται σαν να έχουν ξεραθεί τοπικά ενώ ο κορμός γεμίζει τρύπες.
Το συγκεκριμένο έντομο αναπτύσσεται αργά. Απαιτούνται περίπου δύο χρόνια από τη στιγμή που η κάμπια γίνει έντομο. Σαν έντομο πετάει, είναι κινητικό. Όμως είναι μεγάλος ο κύκλος μετάβασης του από κάμπια σε έντομο. Κατά καιρούς οι γεωπόνοι έχουν αναφέρει ότι η αντιμετώπιση του με φάρμακα, είναι εξαιρετικά δύσκολη. Γιατί από τη στιγμή που θα μπει στον κορμό πολύ δύσκολα καταπολεμάται, μιας και τα φάρμακα, δε φτάνουν σε βάθος. Επίσης μέσα στον αστικό είναι δύσκολο να χρησιμοποιηθούν χημικά φάρμακα, γιατί είναι τοξικά για τον άνθρωπο.
Η ταφή τους έγινε στο Σκαφιδαρά
Τον Μάρτιο με Απρίλιο του 2018 ο ∆ήμος Ηρακλείου έχει θάψει τις μουριές σε οικόπεδο που έχει στο Σκαφιδαρά, χωρίς να ενημερώσει τον δήμο Μαλεβιζίου. Η ενημέρωση που έγινε κατόπιν εορτής από τον τότε υπεύθυνο της Υπηρεσίας Πρασίνου κ. Φακουρέλη, διαβεβαίωνε ότι μετά το θάψιμο των μουριών δεν υπήρχε κίνδυνος για τις παρακείμενες καλλιέργειες.
Εκείνη την εποχή σύμφωνα με το Τμήμα Μελετών και Συντήρησης Πρασίνου του ∆ήμου Ηρακλείου, «το έντομο από την Κίνα, αυτή την περίοδο, βρίσκεται μέσα στους κορμούς σε ατελή μορφή (προνύμφη), η οποία είναι αδύνατον να εξέλθει του κορμού και να μετακινηθεί σε χρονικό διάστημα 1-2 ημερών που παραμένει στην επιφάνεια του εδάφους. Υπάρχει δηλαδή το περιθώριο της προσωρινής επιφανειακής εναπόθεσης για μικρό χρονικό διάστημα, με δεδομένο ότι, σύμφωνα με το Ινστιτούτο ∆ασικών Ερευνών, ο πραγματικός κίνδυνος είναι το τέλειο έντομο, το οποίο εξέρχεται από τον κορμό του δένδρου το μήνα Μάιο».
Στην επίσημη απάντησή του, που είχε παρουσιάσει τον Απρίλιο του 2018, η Φωνή του Μαλεβιζίου, το Τμήμα Μελετών και Συντήρησης Πρασίνου του ∆ήμου Ηρακλείου, μεταξύ άλλων, ανέφερε: «Η εναπόθεση των προσβεβλημένων μουριών του ∆ήμου μας, με σκοπό την περαιτέρω ταφή τους, από το έντομο Xylotrechus chinensis, σε χώρο ιδιοκτησίας του ∆ήμου μας στο Σκαφιδαρά, γίνεται με σκοπό τον περιορισμό του εντόμου σύμφωνα με την 745/2017 Απόφαση του ∆ημοτικού Συμβουλίου, αλλά και τις οδηγίες του Ινστιτούτου ∆ασικών Ερευνών. Οι κορμοί των μουριών, για λόγους πρακτικούς, μεταφέρονται σταδιακά και ανάλογα με το ρυθμό κοπής τους στον παραπάνω χώρο, παραμένουν στην επιφάνεια για χρονικό διάστημα 1-2 ημερών και κατόπιν θάβονται στο σύνολό τους, στο απαιτούμενο βάθος, με παράλληλη συμπίεση του εδάφους από τα χωματουργικά μηχανήματα του ∆ήμου μας. Στο χώρο του Σκαφιδαρά, έχουν ταφεί όλες οι προσβεβλημένες μουριές».
Από την εφημερίδα Φωνή του Μαλεβιζίου που κυκλοφόρησε στις 25 Αυγούστου 2022
