Πώς η Κρήτη "τινάζει την μπάνκα" των υποδομών

Περίοπτη θέση στον «χάρτη» των επενδύσεων και των αναπτύξεων φαίνεται να έχει η Κρήτη, με τη μεγαλόνησο να ετοιμάζεται να αποτελέσει έναν mega «κόμβο υποδομών» πολλών δισεκατομμυρίων, ευρώ, άνω των 7-8 δισ. ευρώ.

Μεγάλα οδικά έργα με κορυφαίο τον ΒΟΑΚ, αεροδρόμια όπως το νέο στο Καστέλι Ηρακλείου, ενεργειακά projects, αντιπλημμυρικά και φράγματα, τουριστικές και οικιστικές αναπτύξεις, σε συνδυασμό με αποκρατικοποιήσεις και αξιοποιήσεις του ΤΑΙΠΕΔ (λιμένα Ηρακλείου, ακίνητο στις Γούρνες) ή άλλες εκτάσεις «φιλέτα» (ο χώρος του αεροδρομίου «Ν. Καζαντζάκης»), συνθέτουν ένα παζλ υποδομών σε όλο το πλέγμα των προγραμμάτων, τα οποία αναδεικνύουν και τον σημαντικό γεωστρατηγικό ρόλο της Κρήτης.

Επιπρόσθετα, να σημειωθεί ότι πρόσφατα εγκρίθηκε, από το υπουργείο Ανάπτυξης (σχετική ανάρτηση στη «Διαύγεια»), το Περιφερειακό Πρόγραμμα Ανάπτυξης (ΠΠΑ) της Κρήτης για την προγραμματική περίοδο 2021 – 2025. Μέσω του Προγράμματος, προϋπολογισμού 175 εκατ. ευρώ, θα χρηματοδοτηθούν πάνω από 250 έργα. Περίπου 64 εκατ. ευρώ θα «πάνε» σε υποδομές (κυρίως οδικά), πάνω από 27 εκατ. ευρώ σε υποδομές υγείας/εκπαίδευσης, περίπου 5 εκατ. στη δημιουργία επιλεγμένων κεντρικών ερευνητικών κέντρων και προγραμμάτων κ.α.

Βέβαια, στο νησί δεσπόζει ένα εκ των μεγαλύτερων σε μέγεθος και προϋπολογισμό κατασκευαστικών έργων νέας γενιάς. O Βόρειος Οδικός Άξονας Κρήτης, συνολικού μήκους σχεδόν 300 χιλιομέτρων και εκτιμώμενου προϋπολογισμού άνω των 2 δισ. ευρώ, με χρηματοδότηση περίπου 400 εκατ. και από το Ταμείο Ανάκαμψης αποτελεί έργο-«σημαία» για την Κρήτη και την ίδια την κυβέρνηση καθώς θεωρείται ότι θα συμβάλει καθοριστικά στην ασφάλεια των μετακινήσεων και την σημαντική μείωση των ατυχημάτων στο νησί.

Όπως έχει αναφέρει το insider, ήδη στο τελικό της στάδιο «μπαίνει» η διαγωνιστική διαδικασία  του πρώτου τμήματος Χερσόνησος – Νεάπολη, μήκους 22,5 χλμ. (360 εκατ. ευρώ, με ΣΔΙΤ). Δεσμευτικές προσφορές θα κατατεθούν τέλος του 2021, αναμένεται ανακήρυξη προσωρινού μειοδότη στα τέλη Ιανουαρίου, ενώ η σύμβαση θα  υπογραφεί, εντός του τρίτου τριμήνου του 2022. Υπενθυμίζεται ότι στην επόμενη φάση της διαδικασίας για το έργο έχουν περάσει τα εξής σχήματα ΑΚΤΩΡ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΕΙΣ, ΤΕΡΝΑ, ΑΒΑΞ (με το fund Marguerite), ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ-INTERTOLL. Η σύμβαση θα έχει διάρκεια 30 χρόνια, ενώ τα τέσσερα εξ αυτών θα αφορούν την περίοδο κατασκευής. Για το τμήμα Χανιά – Ηράκλειο – σχεδόν 157 χιλιόμετρων το οποίο θα γίνει με την διαδικασία της σύμβασης παραχώρησης – η μελέτη περιβαλλοντολογικών επιπτώσεων αναμένεται το πρώτο τρίμηνο του 2022 (ύψους 1,5 δισ.). Για το κομμάτι Κίσσαμος – Χανιά, 38 χλμ. θα κατατεθεί μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων στο τέλος του καλοκαιριού και αναμένεται να υπάρξει ανάδοχος το 2023. Το τμήμα Νεάπολη – Άγιος Νικόλαος, μήκους 14 χλμ. και προϋπολογισμού 147 εκατομμυρίων ευρώ θα δημοπρατηθεί μέσα στον Ιανουάριο του 2022 και στόχος είναι να συμβασιοποιηθεί εντός 6 μηνών.

Αναφορικά με το νέο αεροδρόμιο στο Καστέλι Ηρακλείου, πρόκειται για ένα από τα μεγαλύτερα αναπτυξιακά έργα που γίνονται σήμερα στο νησί, από την κοινοπραξία της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ με την ινδικών συμφερόντων GMR Airports. Το νέο αεροδρόμιο στο Καστέλι είναι συνολικής επένδυσης 1,5 δισ. ευρώ, με τις πρόδρομες εργασίες να βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη. Προ ημερών υπουργός Υποδομών και Μεταφορών τόνισε ότι έχει εγκριθεί το master plan και διαβεβαίωσε, ότι παρά τις μικρές καθυστερήσεις λόγω της πανδημίας, η Κρήτη θα έχει ένα αεροδρόμιο που θα καλύψει τις ανάγκες της όχι μόνο για τα αμέσως επόμενα χρόνια, αλλά για τις επόμενες δεκαετίες.

«Μαζί με τον ανάδοχο κάνουμε όλες τις προσαρμογές, γιατί η σύμβαση που είχε γίνει από την προηγούμενη κυβέρνηση  ήταν προβληματική, ώστε να κάνουμε το αεροδρόμιο ακόμα μεγαλύτερο για να μπορέσει να καλύψει τις απαιτήσεις του τουρισμού που θα έχει η Κρήτη τις επόμενες δεκαετίες», είπε και συμπλήρωσε ότι και αυτό το έργο προχωρά αναπροσαρμόζοντας τον σχεδιασμό για να καλυφθούν όλα τα λάθη που έγιναν στο παρελθόν. Η αναπτυξιακή δυναμική που θα προσδώσει στην περιοχή, το νέο Αεροδρόμιο, θα οδηγήσει και σε ενίσχυση άλλων κλάδων και της έμμεσης απασχόλησης.

Αναφορικά με την αξιοποίηση της έκτασης του παλαιού αεροδρομίου «Ν. Καζαντζάκης», ο κ. Καραμανλής ανέφερε ότι πρόκειται για μια έκταση – φιλέτο, παραθαλάσσια,  που μπορεί να αλλάξει ευρύτερα όλη την περιοχή, οπότε  θα γίνει μία πολύ σοβαρή διαβούλευση με τους φορείς αλλά και τον ιδιωτικό τομέα, που θα χρηματοδοτήσει το έργο. «Άλλωστε», είπε ο υπουργός, «για να γίνει το έργο στο Καστέλι προϋποθέτει συγκεκριμένα βήματα που πρέπει να γίνουν στο "Καζαντζάκης", διότι η χρηματοδότηση του Καστελίου έχει μερικά ορόσημα για το παλαιό αεροδρόμιο».

Για την αξιοποίηση της έκτασης των 3.500 στρεμμάτων πολλά έχουν ακουστεί στο παρελθόν για ξενοδοχεία, τουριστικές και εμπορικές εγκαταστάσεις κ.α., αλλά για την ώρα δεν υπάρχει κάτι συγκεκριμένο. «Πρόκειται για ένα μεγάλο στοίχημα, όχι μόνο για την κυβέρνηση, αλλά και για τη χώρα και αυτό το οποίο θέλουμε και  διαβεβαιώνουμε τους κατοίκους της Κρήτης, είναι ότι δεν υπάρχει περίπτωση η κυβέρνηση  του Κυριάκου Μητσοτάκη να αγνοήσει τις προτάσεις της τοπικής κοινωνίας, των Δήμων ή της Περιφέρειας» ανέφερε πρόσφατα ο κ. Καραμανλής.

Επιπρόσθετα, μεγάλα εγχώρια και διεθνή ονόματα και σχήματα εκδήλωσαν ενδιαφέρον για την απόκτηση πλειοψηφικού ποσοστού συμμετοχής (κατ' ελάχιστον 67%) στο μετοχικό κεφάλαιο της εταιρείας «Οργανισμός Λιμένος Ηρακλείου» (ΟΛΗ Α.Ε.). Η συμμετοχή στην αρχική φάση του διαγωνισμού ονομάτων και ομίλων όπως οι Grimaldi (Minoan), ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ (Γ. Περιστέρης), ΑΚΤΩΡ Παραχωρήσεις, Ιβάν Σαββίδης (ΟΛΘ), ΣΕΚΑΒΙΝ (συμφερόντων Σήφη Βαρδινογιάννη), Γρύλος (AVIAREPS ΕΛΛΑΣ – Sky Express), Attica Group, ξένων σχημάτων όπως οι Portek, GPH CRUISE PORT FINANCE, OLETE LMITED, εταιρείας του ομίλου SeaJets, αλλά και μικρότερων πλην όμως σημαντικών εγχώριων επιχειρήσεων, όπως οι Καράτζης, Κυριακίδης Μάρμαρα, ΤΕΚΑΛ καταδεικνύει το αυξημένο ενδιαφέρον. Η θέση του νησιού και του λιμανιού, σε συνδυασμό με τις μεγάλες υποδομές που προωθούνται στην Κρήτη έχουν μετατρέψει τη μεγαλόνησο σε επικείμενο εμπορικό, εμπορευματικό και… κάθε είδους «κόμβο» με εξαιρετική σημασία.

Στον Οργανισμό Λιμένος Ηρακλείου έχει παραχωρηθεί από το Ελληνικό Δημόσιο το δικαίωμα αποκλειστικής χρήσης και λειτουργίας των γηπέδων, κτιρίων και εγκαταστάσεων της χερσαίας λιμενικής ζώνης του λιμένος Ηρακλείου. Η εταιρεία με την επωνυμία «Οργανισμός Λιμένος Ηρακλείου Α.Ε.» (ΟΛΗ Α.Ε.) έχει σήμερα το δικαίωμα αποκλειστικής χρήσης και λειτουργίας των γηπέδων, κτιρίων και εγκαταστάσεων της χερσαίας λιμενικής ζώνης του λιμένος Ηρακλείου μέχρι τον Ιανουάριο του 2063. Οι κύριες δραστηριότητες της ΟΛΗ Α.Ε. περιλαμβάνουν υπηρεσίες ελλιμενισμού πλοίων, φορτοεκφόρτωσης ξηρού χύδην φορτίου και γενικών συμβατικών φορτίων, δραστηριότητες κρουαζιέρας καθώς και παράκτιες μεταφορές επιβατών.

Προ ημερών μόλις, το ΤΑΙΠΕΔ έκανε γνωστό ότι δύο ισχυρά σχήματα, η REDS του ομίλου Ελλάκτωρ και η Dimand του Δ. ανδριόπουλου θα δώσουν την τελική «μάχη» για το ακίνητο – «φιλέτο» των 345 στρεμμάτων στις Γούρνες Ηρακλείου. Το ακίνητο στις Γούρνες Ηρακλείου Κρήτης είναι παραθαλάσσια έκταση 345.567 τ.μ., η οποία βρίσκεται 13 χλμ. από το αεροδρόμιο «Νίκος Καζαντζάκης» και 16 χλμ. από την πόλη του Ηρακλείου. Σε εκτάσεις όμορες του ακινήτου έχουν αναπτυχθεί τα τελευταία 20 χρόνια το Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών, το Ενυδρείο «Θαλασσόκοσμος», το Διεθνές Εκθεσιακό και Συνεδριακό Κέντρο Κρήτης κ.ά. Γενικότερα, προβλέπονται ξενοδοχεία 4 και 5 αστέρων, διαμερίσματα, mini γήπεδο γκολφ, spa, μαρίνα, ελικοδρόμιο, αθλητικές εγκαταστάσεις, εμπορικά κέντρα, χώροι εστίασης, συνεδριακό κέντρο, εκθεσιακοί χώροι κ.α. Όσον αφορά στο καζίνο, η κυβέρνηση επιδιώκει να καταστήσει πιο ελκυστική την αξιοποίηση του ακινήτου. Σημειώνεται ότι η παραχώρηση της άδειας καζίνο θα γίνει με μία παράλληλη διαδικασία, αντίστοιχη με εκείνη στο Ελληνικό.

Αναφορικά με τα αντιπλημμυρικά έργα και γενικότερα της projects διαχείρισης υδάτινων πόρων που γίνονται στην Κρήτη, σε εξέλιξη η κατασκευή τριών φραγμάτων, όπως έχει αναδείξει το insider, με μεγαλύτερο όλων το φράγμα Ταυρωνίτη. Πρόκειται για τα φράγματα στο Πλατύ, του Μπραμιανού και του Ταυρωνίτη. Ειδικά για το φράγμα στον Πλατύ ποταμό ο υπουργός είπε ότι είναι σε εξέλιξη συζητήσεις με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων για τη χρηματοδότηση του έργου. «Ο στόχος μας είναι να το δημοπρατήσουμε στα μέσα του 2022. Είναι ένα έργο που έχει προϋπολογισμό 130 εκατομμύρια ευρώ. Του Μπραμιανού είναι προϋπολογισμού 70 εκατομμυρίων, ενώ με ΣΔΙΤ προχωράμε και το φράγμα του Ταυρωνίτη, ύψους 200 εκατομμυρίων ευρώ. Συνολικά, θα δώσουμε 480-500 εκατομμύρια ευρώ για τα έργα αυτά, για τα τρία φράγματα της Κρήτης. Και επειδή η Κρήτη έχει ταλαιπωρηθεί με τις φυσικές καταστροφές, αυτά τα έργα θα δώσουν λύση σε όλα τα προβλήματα που έχει αντιμετωπίσει το νησί τα τελευταία χρόνια», κατέληξε ο υπουργός.

Επίσης, στο νησί προχωρούν και διαγωνισμοί για τα νέα δικαστικά Μέγαρα του Ηρακλείου και των Χανίων, αλλά και της ανακατασκευής των δικαστηρίων του Ρεθύμνου, τα οποία έχουν ήδη εγκριθεί από την Διυπουργική ΣΔΙΤ. Το κόστος υπολογίζεται στα 120 εκατομμύρια ευρώ και αναμένεται να υποδειχθεί από τους αρμόδιους φορείς, η κατάλληλη έκταση, για το Δικαστικό Μέγαρο Χανίων. «Και για αυτά τα έργα είμαστε έτοιμοι, σε συνεργασία με το Υπουργείο Δικαιοσύνης, να τα βάλουμε σε μία σειρά»,  ανέφερε προ ημερών ο κ. Καραμανλής. Tο συγκεκριμένο έργο προβλέπει την κατασκευή 3.000 κλινών για το Πανεπιστήμιο Kρήτης (1.000  στο Hράκλειο και 2.000 στο Pέθυμνο), καθώς και την κατασκευή ενός αμφιθεάτρου στην Πανεπιστημιούπολη του Pεθύμνου. Kαλύπτει περίοδο 30 ετών, εκ των οποίων 3 έτη προβλέπονται για τις μελέτες, τις αδειοδοτήσεις και την κατασκευή και για 27 έτη ο επενδυτής αναλαμβάνει τη λειτουργία και την συντήρηση των εστιών αυτών.

Πέραν αυτών, προχωρούν επενδύσεις σε τουρισμό και ενέργεια αρκετών δις. ευρώ συνολικά, όπως το υπό κατασκευή τουριστικό συγκρότημα Elounda Hills στον Άγιο Νικόλαο της Κρήτης, μια επένδυση της ρωσικών συμφερόντων (Mirum Hellas, συνολικού προϋπολογισμού άνω των 400 εκατ. ευρώ, αλλά και πολλές ακόμα πολυτελείς ξενοδοχειακές μονάδες σε Ηράκλειο, Ρέθυμνο και Χανιά, μαζί με ενεργειακά projects σε ΑΠΕ, επενδύσεις από τον ΔΕΔΔΗΕ για την αναβάθμιση και τον εκσυγχρονισμό του δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας στην Κρήτη κ.α. Επίσης, όπως είναι γνωστό έχει τεθεί ήδη σε λειτουργία η «μικρή» διασύνδεση Χανίων – Πελοποννήσου η οποία καλύπτει το ένα τρίτο των ενεργειακών αναγκών του νησιού τους θερινούς μήνες και το σύνολο των αναγκών τους χειμερινούς. Παράλληλα έχει ξεκινήσει η κατασκευή των καλωδίων για τη «μεγάλη» διασύνδεση Ηράκλειο – Αττική.

Οι εργασίες εγκατάστασης χερσαίων καλωδιακών τμημάτων έχουν αρχίσει στην πλευρά της Αττικής, ενώ βρίσκεται προ των πυλών και η έναρξη εγκατάστασης των υποβρύχιων καλωδίων οπτικών ινών. Υπενθυμίζεται ότι η διασύνδεση έχει προϋπολογισμό 1 δις. ευρώ, ενώ με την ολοκλήρωσή της θα περιοριστεί δραστικά το περιβαλλοντικό «αποτύπωμα» του νησιού, αφού θα διακοπεί πλήρως η χρήση των τοπικών πετρελαϊκών σταθμών για την παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος. Επιπλέον, θα δοθεί η δυνατότητα να αξιοποιηθεί ακόμη περισσότερο το πλούσιο αιολικό και ηλιακό δυναμικό του νησιού.