"Μπλόκαρε" στην Κορακιά η ενεργειακή αυτονομία της Κύπρου – Η κυβερνητική ασυνέπεια η αιτία
Γιατί λέει "όχι" το δημοτικό συμβούλιο Μαλεβιζίου
Της Κορίνας Καφετζοπούλου
Αν γνωρίζει κανείς την "προϊστορία" που είχε η υπόθεση με την ηλεκτρική διασύνδεση της Κρήτης με την Αττική και όλα αυτά που επί σειρά ετών γινόντουσαν στο Μαλεβίζι, μέχρι την τελική συμφωνία το καλοκαίρι του 2020 για τα ανταποδοτικά οφέλη, για την προσαιγιάλωση του μεγάλου καλωδίου στην Κορακιά και του Σταθμού Μετατροπής στη Δαμάστα, τώρα δεν θα απορούσε για τους λόγους που το δημοτικό συμβούλιο Μαλεβιζίου λέει όχι επί της ΜΠΕ της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κοφίνου (Κύπρος) και Κορακιάς (Ελλάδα).
Το «EuroAsia Interconnector», μπορεί να είναι ένα εμβληματικό έργο κοινού ενδιαφέροντος μεγάλης γεωπολιτικής, στρατηγικής και εθνικής σημασίας για την Ελλάδα, την Κύπρο και το Ισραήλ ωστόσο η περιοχή μας καλείται για ακόμη μια φορά να σηκώσει το δυσανάλογο βάρος και για την ενεργειακή απομόνωση της Κύπρου, την ώρα μάλιστα που η κυβέρνηση δεν έχει ακόμα τηρήσει τις δεσμεύσεις της για το πρώτο έργο που είναι σε εξέλιξη αυτή τη στιγμή και συνδέει την Κρήτη με την Αττική μέσω της Κορακιάς.
Η κυβερνητική ασυνέπεια είναι αυτή που υπερτονίζεται στην επίσημη απόφαση που έλαβε στις 27 Δεκεμβρίου 2022, το Δημοτικό Συμβούλιο Μαλεβιζίου, το όποιο γνωμοδοτεί αρνητικά επί της ΜΠΕ του δεύτερου καλωδίου της Κύπρου. Στο αναλυτικό σκεπτικό της απόφασης αναφέρεται μεταξύ άλλων ότι παρά το γεγονός ότι η συμφωνία για το σκέλος των ανταποδοτικών οφελών που έχει γίνει με τον ΑΔΜΗΕ και τη θυγατρική του Αριάδνη Interconnection τηρείται κατά γράμμα, την ίδια ώρα η ηγεσία του υπουργείου Ενέργειας τηρεί «σιγή ιχθύος» για την απόδοση ποσού δύο εκατομμυρίων ευρώ μέσω του Πράσινου Ταμείου. «Δεν μπορεί να σχεδιάζεται δεύτερη διασύνδεση χωρίς την πλήρη υλοποίηση της συμφωνίας της πρώτης» υπογραμμίζεται χαρακτηριστικά στην απόφαση. Σε αυτό το σημείο αξίζει να σημειωθεί ότι ο τελικός σχεδιασμός του έργου της ηλεκτρικής διασύνδεσης της Κύπρου και της Κρήτης με καλώδιο μήκους 898 km διαμορφώθηκε πάνω στο αντίστοιχο έργο της Κρήτης με την Αττική.
To νέο έργο δηλαδή που "εκμεταλλεύεται" αυτό που είναι σε εξέλιξη θα επιφέρει επιπλέον όχληση στην περιοχή και για όλα αυτά η κυβέρνηση φαίνεται να σφυρίζει αδιάφορα. Η διπλή όχληση για την περιοχή του Μαλεβιζίου δε γίνεται δεκτή ούτε από τα Συμβούλια Τοπικών Κοινοτήτων Φόδελε και Δαμάστας ούτε από το Δημοτικό Συμβούλιο.
Για όλους αυτούς τους λόγους το σώμα επιφυλάσσεται για κάθε νόμιμο δικαίωμά του και για το έργο που είναι σε εξέλιξη αλλά και για αυτό που σχεδιάζεται σε περίπτωση που δεν τηρηθούν τα συμφωνηθέντα.
Οι αρνητικές γνωμοδοτήσεις του Φόδελε και της Δαμάστας
Το έργο της Ηλεκτρικής Διασύνδεσης Κοφίνου Κύπρου και Κορακιάς προβλέπει την εγκατάσταση από το σημείο προσαιγιάλωσης στην Κορακιά των υπόγειων καλωδίων συνεχούς ρεύματος υψηλής τάσης μέχρι τη διασύνδεσή τους με το Σταθμό Μετατροπής Δαμάστας.
Αυτό το έργο έρχεται σε συνέχεια του έργου που είναι σε εξέλιξη για την ηλεκτρική διασύνδεση Κορακιάς με την Αττική και ήδη υπάρχουν αντιδράσεις από την τοπική κοινωνία του Φόδελε καθώς καθυστερούν οι απαλλοτριώσεις και θα υπάρξουν θέματα προσβασιμότητας στις αγροτικές τους περιουσίες και στο αρδευτικό δίκτυο κατά την εκτέλεση των έργων.
«Δεχτήκαμε το ένα έργο αλλά αδυνατούμε να δεχτούμε επιπλέον επιβάρυνση και ενόχληση κατά την εκτέλεση του νέου αυτού έργου".
Για τους παραπάνω λόγους δόθηκε αρνητική γνωμοδότηση όπως αναφέρεται και στη σχετική απόφαση της Τοπικής Κοινότητας Φόδελε που καταλήγει ως εξής:
"Η Τοπική Κοινότητα Φόδελε μετά από διαλογική συζήτηση ομόφωνα:
Γνωμοδοτεί αρνητικά επί της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του έργου «Ηλεκτρική Διασύνδεση Κοφίνου (Κύπρος) και Κορακιάς, Κρήτη (Ελλάδα)» την οποία μας έστειλαν από τη Δ/νση Τοπικής Οικονομικής Ανάπτυξης Περιβάλλοντος και Πρασίνου του Δήμου Μαλεβιζίου και καλεί το Δ.Σ. του Δήμου Μαλεβιζίου να πράξει το ίδιο προασπίζοντας το δίκαιο αίτημα της Τοπικής Κοινότητας Φόδελε καθώς δεν μπορούμε να δεχτούμε μεγαλύτερη όχληση και υποβάθμιση από τη νέα διασύνδεση".
Αντίστοιχη απόφαση για λόγους επιπλέον περιβαλλοντικής επιβάρυνσης στην περιοχή έλαβε και η Τοπική Κοινότητα Δαμάστας.
Οι τέσσερις λόγοι που οδήγησαν στην αρνητική γνωμοδότηση
Το Δημοτικό Συμβούλιο Μαλεβιζίου αποφάσισε ομόφωνα και γνωμοδοτεί αρνητικά επί της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων "Ηλεκτρική Διασύνδεση Κοφίνου (Κύπρος) και Κορακιάς (Κρήτη – Ελλάδα)", για τους παρακάτω λόγους:
- Στα γεωγραφικά όρια του Δήμου Μαλεβιζίου υλοποιείται ήδη το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κρήτης-Αττικής ("μεγάλο καλώδιο"), με την προσαιγιάλωση του καλωδίου να προγραμματίζεται στην Κορακιά και τον Σταθμό Μετατροπής να κατασκευάζεται στη Δαμάστα.
Προϋπόθεση για να υλοποιηθεί το έργο ήταν εξαρχής ένα πλαίσιο συμφωνίας ανταποδοτικών οφελών αναπτυξιακού χαρακτήρα για τις τοπικές μας κοινωνίες, το οποίο συμφωνήθηκε αφενός με την κυβέρνηση μέσω της δημόσιας δέσμευσης του τέως υπουργού Ενέργειας για απόδοση ποσού 2 εκατομμυρίων ευρώ μέσω του Πράσινου Ταμείου στην κατεύθυνση υλοποίησης αντίστοιχων έργων, και αφετέρου με τον ΑΔΜΗΕ και τη θυγατρική του "Αριάδνη Interconnection" για τη δρομολόγηση σημαντικών έργων αναπτυξιακού χαρακτήρα στον Δήμο.
Το πλαίσιο της συμφωνίας ανταποδοτικών οφελών επικυρώθηκε μέσω του Δημοτικού Συμβουλίου με τη με αρ. 94/2020 Απόφαση του Σώματος. Ωστόσο, μέχρι σήμερα, ενώ το σκέλος απόδοσης ανταποδοτικών οφελών που υλοποιείται μέσω των ΑΔΜΗΕ- "Αριάδνη" προχωράει με σταθερό βηματισμό, αντίθετα για το σκέλος που αφορά στην κυβερνητική δέσμευση μέσω του Πράσινου Ταμείου, δεν υπάρχει ξεκάθαρη εικόνα για το χρονοδιάγραμμα και τον τρόπο υλοποίησης.
Παρά τις δεσμεύσεις τόσο του πρώην όσο και του νυν υπουργού Ενέργειας, μέχρι σήμερα το Πράσινο Ταμείο δεν έχει φροντίσει για την ικανοποίηση του σκέλους της συμφωνίας που το αφορά. - Αν και το νέο έργο "Ηλεκτρική Διασύνδεση Κοφίνου (Κύπρος) και Κορακιάς (Κρήτη – Ελλάδα)" βασίζεται κατά ένα σημαντικό τμήμα πάνω στη χάραξη και τα κατασκευαστικά δεδομένα που ήδη θέτει το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κρήτης-Αττικής ("μεγάλο καλώδιο"), πλην όμως είναι δεδομένο ότι θα προκαλέσει νέα όχληση στην περιοχή μας, με το Μαλεβίζι να καλείται για μία ακόμη φορά να σηκώσει το δυσανάλογα μεγάλο βάρος της ενεργειακής ασφάλειας του νησιού, αλλά και της λήξης της ενεργειακής απομόνωσης της Κύπρου. Η διπλή όχληση για την περιοχή του Μαλεβιζίου δε γίνεται δεκτή ούτε από τα Συμβούλια Τοπικών Κοινοτήτων Φόδελε και Δαμάστας, που γνωμοδότησαν αρνητικά, ούτε και από το σύνολο των μελών του Σώματος.
- Με δεδομένο το γεγονός ότι το Δημοτικό Συμβούλιο με τη με αρ. 94/2020 Απόφασή του είχε συναινέσει στην κατασκευή της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κρήτης-Αττικής ("μεγάλο καλώδιο") μέσα από το πλαίσιο συμφωνίας ανταποδοτικών οφελών, θεωρούμε ότι το νέο έργο "Ηλεκτρική Διασύνδεση Κοφίνου (Κύπρος) και Κορακιάς (Κρήτη – Ελλάδα)" εκμεταλλεύεται την υφιστάμενη συμφωνία, που ακόμη δεν έχει υλοποιηθεί ως προς τα δύο σκέλη της, προκειμένου να προχωρήσει, γεγονός που δε γίνεται αποδεκτό από το Σώμα. Δεν μπορεί να σχεδιάζεται δεύτερη διασύνδεση χωρίς την πλήρη υλοποίηση της συμφωνίας της πρώτης.
- Το Δημοτικό Συμβούλιο είναι αρνητικό ως προς τα δεδομένα που θέτει η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων "Ηλεκτρική Διασύνδεση Κοφίνου (Κύπρος) και Κορακιάς (Κρήτη – Ελλάδα)", ζητά να υλοποιηθεί άμεσα και χωρίς περαιτέρω χρονοτριβή η υφιστάμενη κυβερνητική δέσμευση για την προσαιγιάλωση του "μεγάλου καλωδίου" στην Κορακιά και επιφυλάσσεται να κάνει χρεία παντός νομίμου δικαιώματος τόσο κατά της νέας όχλησης που προκαλείται στην περιοχή από τη νέα διασύνδεση, όσο και κατά της υφιστάμενης»
Τι προβλέπει το υπό μελέτη έργο
Ο τίτλος του υπό μελέτη έργου είναι: Έργο Κοινού ενδιαφέροντος "EuroAsia Interconnector" – Τμήμα 3.10.2 «Ηλεκτρική Διασύνδεση Κοφίνου (Κύπρος) και Κορακιάς, Κρήτη (Ελλάδα)» του μεγαλύτερου έργου με κωδικό αριθμό και ονομασία «3.10 Δέσμη Ισραήλ-Κύπρου-Ελλάδας.
Πρόκειται για Έργο Κοινού Ενδιαφέροντος (ΕΚΕ) που περιλαμβάνεται στον Κατάλογο των Ευρωπαϊκών έργων. Συγκεκριμένα το υπό μελέτη έργο είναι το επιμέρους έργο με κωδικό αριθμό και ονομασία «3.10.2. Ηλεκτρική διασύνδεση μεταξύ Κορακιάς στην Κρήτη και Κοφίνου στην Κύπρο».
Στην παρούσα ΜΠΕ μελετάται το τμήμα των υποβρύχιων καλωδίων μεταφοράς συνεχούς ρεύματος, που διέρχονται εντός των Διεθνών Χωρικών Υδάτων, εντός της υφαλοκρηπίδας της Ελλάδας και έχουν σημείο προσαιγιάλωσης στην Κρήτη και συγκεκριμένα τον ανατολικό όρμο στην περιοχή της Κορακιάς Ηρακλείου. Επίσης μελετάται η εγκατάσταση από το σημείο προσαιγιάλωσης, υπόγειων καλωδίων συνεχούς ρεύματος υψηλής τάσης μέχρι τη διασύνδεσή τους με το Σταθμό Μετατροπής Δαμάστας, ο οποίος αποτελεί έργο της «ΑΡΙΑΔΝΗ INTERCONNECTION Α.Ε.Ε.Σ.»., καθώς και τα έργα διασύνδεσης με το Σταθμό Μετατροπής στη Δαμάστα και το σύστημα μεταφοράς της Κρήτης. Σημειώνεται ότι, η ΜΠΕ του Ελληνικού τμήματος του έργου «EuroAsia Interconnector» (ηλεκτρική διασύνδεση των συστημάτων Ισραήλ, Κύπρου και Ελλάδας) υποβλήθηκε αρχικά στο Υπουργείο Οικονομίας Ανάπτυξης & Τουρισμού αρχές του 2018. Στις δημόσιες διαβουλεύσεις που πραγματοποιηθήκαν το διάστημα αυτό προτάθηκαν νέες εναλλακτικές λύσεις διάταξης των προβλεπόμενων έργων στην Κρήτη (και σε άλλα τμήματα του έργου όπως είχε συνολικά μελετηθεί). Ο τελικός σχεδιασμός των έργων διαμορφώθηκε ώστε να συμφωνεί με τα προβλεπόμενα έργα διασύνδεσης του νησιού της Κρήτης με το ηπειρωτικό σύστημα, το οποίο αποτελεί ξεχωριστό έργο σε σχέση με το έργο της παρούσας ΜΠΕ και υλοποιείται από την ΑΡΙΑΔΝΗ INTERCONNECTION ΑΕΕΣ.
Η σύνδεση μεταξύ των δύο έργων θα πραγματοποιηθεί με ζυγό (bus bar) 500 kV DC στο σταθμό μετατροπής Δαμάστας στην Κρήτη, σχηματίζοντας έτσι ένα πολυτερματικό σύστημα HVDC με μετατροπείς στην Αττική, την Κρήτη, την Κύπρο και το Ισραήλ. Στον σταθμό μετατροπής της Αριάδνης στην Κρήτη θα εγκατασταθούν απολήξεις καλωδίων (cable terminations), συσκευές διακοπής συνεχούς ροής (DC switches), συστήματα αναστολής των ηλεκτρικών υπερτάσεων, μετατροπείς συνεχούς τάσης (για μέτρηση τάσης και ρεύματος) και θάλαμοι ελέγχου και προστασίας για τη διευκόλυνση της ενσωμάτωσης του EuroAsia Interconnector. Τα έργα προσαιγιάλωσης τοποθετούνται στην ίδια ανατολική παραλία της περιοχής Κορακιά σε γειτονικές θέσης ενώ η όδευση των χερσαίων καλωδίων συνεχούς ρεύματος της EuroAsia Interconnector τοποθετούνται κατά μήκος και επί του οδοστρώματος υφιστάμενου οδικού δικτύου από την περιοχή Κορακιά έως την περιοχή Δαμάστα, όπως αυτό προβλέπεται να βελτιωθεί κατά τμήματα, σύμφωνα με τον μελετώμενο σχεδιασμό στις μελέτες οδοποιίας και κυκλοφοριακής σύνδεσης της ΑΡΙΑΔΝΗΣ INTERCONNECTION ΑΕΕΣ.
Γεωγραφική θέση
Το υπό μελέτη έργο, στο σύνολό του, θα διασυνδέσει τα ηλεκτρικά συστήματα του Ισραήλ, της Κύπρου και της Ελλάδας. Στην παρούσα ΜΠΕ το έργο που μελετάται αφορά μόνο το τμήμα που βρίσκεται εντός της περιοχής κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας και ειδικότερα το υποτμήμα της ενεργειακής σύνδεσης της Κρήτης με την Κύπρο.
Το σημείο προσαιγιάλωσης των υποβρύχιων καλωδίων συνεχούς ρεύματος χωροθετείται στο βόρειο τμήμα της νήσου Κρήτης και συγκεκριμένα στον ανατολικό όρμο της περιοχής Κορακιά Ηρακλείου, περίπου 2 km δυτικά της παραλίας Φόδελε. Στη συνέχεια υπόγεια καλώδια συνεχούς ρεύματος υψηλής τάσης οδεύουν προς το σταθμό μετατροπής Δαμάστας στον οποίο διασυνδέονται με κατάλληλα έργα.
Ο Σταθμός Μετατροπής Δαμάστας όπως και ο νέος Υποσταθμός Ζεύξης Δαμάστας τύπου GIS 150 kV αποτελούν έργα της «ΑΡΙΑΔΝΗ INTERCONNECTION Α.Ε.Ε.Σ.».
Διοικητική υπαγωγή
Το υπό μελέτη έργο και η περιοχή μελέτης χωροθετείται στην Περιφέρεια Κρήτης και συγκεκριμένα στους Δήμους: Μαλεβιζίου και Μυλοποτάμου.
Τεχνικά χαρακτηριστικά
Διασύνδεση συστημάτων ηλεκτρικής
ενέργειας Ισραήλ – Κύπρου – Ελλάδας
Τμήμα 3.10.2 «Ηλεκτρική Διασύνδεση Κοφίνου (Κύπρος)
και Κορακιάς, Κρήτη (Ελλάδα)»
Επί μέρους Τεχνικά
έργα Χαρακτηριστικά
Δυναμικότητα του
υπό μελέτη έργου 1.000 MW
Εκτιμώμενη ολοκλήρωση
κατασκευής έργου 2025
Μεταφορά 2 καλώδια
ηλεκτρικής σε κάθε διαδρομή υψηλής
ενέργειας τάσης συνεχούς ρεύματος (τεχνολογία HVDC)
Υποβρύχια Καλώδια
Τύπος HVDC 500KV – εξωθημένου τύπου (extruded) ή με μόνωση
από εμποτισμένο χαρτί (MIND)
(1 x XLPE, 1 x MIND,
ή 2 x XLPE, ή 2 x MIND)
Μήκος 898 km στο τμήμα
Κύπρος – Κρήτη
Μέθοδος τοποθέτησης − Τοποθέτηση στην επιφάνεια του πυθμένα σε βάθη > 700 m
(κατάληψη καλωδίου 30 cm)
− Τοποθέτηση με τηλεκατευθυνόμενο
όχημα (ROV) σε βάθη από 40-700 m
(βάθος σκάμματος 1-1,5 m
περίπου και πλάτος κατάληψης 10 m)
− Τοποθέτηση στον πυθμένα και κάλυψη
με φύλλα τσιμέντου σε βάθη 10-40 m
(πλάτος κατάληψης 3m)
− Τοποθέτηση με τη μέθοδο της οριζόντιας
κατευθυνόμενης διάτρησης (HDD)
σε βάθη από 0-10 m (όχι κατάληψη)
Χερσαία Καλώδια Υψηλής Τάσης
συνεχούς ρεύματος στην Κρήτη
Τύπος Υπόγεια γραμμή από θέση προσαιγιάλωσης
έως σταθμό Μετατροπής Δαμάστας
Μήκος 10,2 km
Διαστάσεις Ορύγματος bo=1,00 m , h=1,60 m, B=1,80 m
Τοποθέτηση Είτε εντός σωλήνων πολυαιθυλενίου,
είτε απ' ευθείας σε θραυστό υλικό
Φρεάτια συνδέσεων καλωδίων 11
Έργα Προσαιγιάλωσης Σύνδεση υποβρύχιων
Κρήτης και χερσαίων καλωδίων
–ανατολικός όρμος
στην παραλία Κορακιάς
Διαστάσεις 12 × 3 m και βάθος 2-3 m
'Έργα Διασύνδεσης με το Σταθμό Στον σταθμό μετατροπής Μετατροπής στη Δαμάστα Δαμάστας
και το σύστημα μεταφοράς (έργο Αριάδνης στην Κρήτη)
της Κρήτης θα εγκατασταθούν:
− απολήξεις καλωδίων (cable terminations),
− συσκευές διακοπής συνεχούς ροής (DC switches),
− συστήματα αναστολής των ηλεκτρικών υπερτάσεων,
− μετατροπείς συνεχούς τάσης (για μέτρηση τάσης
και ρεύματος) και
− θάλαμοι ελέγχου και προστασίας για τη διευκόλυνση της ενσωμάτωσης του EuroAsia Interconnector
στο έργο της ΑΡΙΑΔΝΗΣ
