«Δίαυλος εγκάρδιας συνεννόησης» Αθήνας και Άγκυρας μετά τους σεισμούς – Πώς αλλάζει το κλίμα

Η ατομική βόμβα που έριξαν οι Αμερικανοί στο Ναγκασάκι της Ιαπωνίας στις 9 Αυγούστου του 1945 προκάλεσε τον θάνατο σε τουλάχιστον 36.000 ανθρώπους, ενώ ακόμη 40.000 είχαν τραυματιστεί. Τρεις ημέρες νωρίτερα, η ρίψη της πρώτης ατομικής βόμβας στη Χιροσίμα είχε οδηγήσει σχεδόν 70.000 ανθρώπους σε ξαφνικό θάνατο. Οι δύο πυρηνικές επιθέσεις των Αμερικανών προκάλεσαν την παράδοση των Ιαπώνων στις ΗΠΑ και οδήγησαν στον τερματισμό του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.

Ο σεισμός των 7,8 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ στις 6 Φεβρουαρίου και ο μετασεισμός των 7,6 Ρίχτερ, οκτώ ώρες μετά την πρώτη ισχυρότατη δόνηση, προκάλεσαν επισήμως 38.044 θανάτους μόνο στην Τουρκία (σύμφωνα με την επίσημη καταμέτρηση, μέχρι τις 6 το απόγευμα της Παρασκευής 17 Φεβρουαρίου), αριθμός που αναμένεται να ξεπεράσει τους 40.000 νεκρούς.

Ακόμη 100.000 άνθρωποι θεωρούνται αγνοούμενοι, εγκλωβισμένοι στα ερείπια κτιρίων που κατέρρευσαν και ο αριθμός των Τούρκων πολιτών που έχουν τραυματιστεί ξεπερνά κατά πολύ τις 100.000. Ο πιο καταστροφικός σεισμός των τελευταίων 100 ετών στην Τουρκία, που σχεδόν ισοπέδωσε μεγάλο μέρος 11 πόλεων της τουρκικής επικράτειας, πολλοί αναρωτιούνται αν θα μπορούσε να είναι το γεγονός που θα οδηγήσει σε συμφιλίωση με την Ελλάδα.

Δίαυλος επικοινωνίας

Τον τελευταίο χρόνο, Ελλάδα και Τουρκία βρίσκονταν σε μια κατάσταση μη πολέμου, με τον πρόεδρο της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν να έχει τερματίσει πλήρως ακόμη και την απολύτως στοιχειώδη επικοινωνία μέσω διπλωματικών διαύλων με την Ελλάδα, τους Τούρκους υπουργούς να αρνούνται ακόμη και μια τυπική συζήτηση με τους Ελληνες συναδέλφους τους στο πλαίσιο συναντήσεων σε συνόδους οργανισμών όπως το ΝΑΤΟ, και τη ρητορική των αξιωματούχων της Αγκυρας να φανερώνει πολεμική προπαρασκευή.

Δεν ήταν λίγες οι φορές τους τελευταίους μήνες που ο ίδιος ο Ερντογάν απειλούσε ευθέως να πραγματοποιήσει πυραυλικές επιθέσεις στην Αθήνα, για να δώσει ένα μάθημα -όπως έλεγε- στους Ελληνες που δεν ικανοποιούσαν την απαίτησή του για αποστρατιωτικοποίηση των ελληνικών νησιών του Αιγαίου. Το απειλητικό σύνθημα «μπορεί να έρθουμε μια νύχτα ξαφνικά» με το οποίο ο Τούρκος πρόεδρος απειλούσε την Ελλάδα ότι θα εισβάλει στα νησιά, χρησιμοποιώντας το σαν εργαλείο δαιμονοποίησης της γειτονικής χώρας, σαν τον μεγαλύτερο εχθρό της Τουρκίας, σίγησε.

Η ελληνική βοήθεια στους Τούρκους σεισμοπαθείς, η νυχτερινή άφιξη των 45 διασωστών της ελληνικής ΕΜΑΚ στην τουρκική πόλη της Αντιόχειας και η αποδοχή της ελληνικής αρωγής από τους πολίτες και το πολιτικό σύστημα της Τουρκίας δικαίωσαν πλήρως τη ρήση του Βρετανού Συντηρητικού πρωθυπουργού Χάρολντ Μακμίλαν στις αρχές της δεκαετίας του 1960 ότι τελικά «τα γεγονότα» καθορίζουν την τύχη μιας κυβέρνησης και είναι ο μεγαλύτερος κίνδυνος για τους σχεδιασμούς επί χάρτου, ακόμη και των πιο ισχυρών. Μετά τον σεισμό, ο Ταγίπ Ερντογάν που επί σχεδόν 10 μήνες ορκιζόταν ότι δεν θα ξαναμιλήσει ποτέ με τον Κυριάκο Μητσοτάκη και αρνούνταν πεισματικά τις παροτρύνσεις του προέδρου της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν, του καγκελαρίου της Γερμανίας Ολαφ Σολτς και τόσων άλλων ξένων ηγετών, φίλων και συμμάχων των δύο χωρών, να συνομιλήσει με τον Ελληνα πρωθυπουργό και να συμβάλει στην αποκλιμάκωση της έντασης, απάντησε στο τηλεφώνημα από την Αθήνα και δέχθηκε τα συλλυπητήρια του Κυριάκου Μητσοτάκη για τις ορδές των νεκρών του φονικού σεισμού.

Μπορεί το τηλεφώνημα να ήταν σχεδόν τυπικό και χωρίς εγκαρδιότητες, όμως η ελληνική πλευρά δεν έμεινε στις διπλωματικές διατυπώσεις. Εστειλε σχεδόν αμέσως πρώτη έμπειρους διασώστες της ΕΜΑΚ που ρίχτηκαν στη μάχη απεγκλωβισμού πολιτών από τα συντρίμμια κτιρίων που είχαν καταρρεύσει, κινητοποιήθηκε για τη συγκέντρωση ανθρωπιστικής βοήθειας από τους απλούς Ελληνες για την κάλυψη μέρους των αναγκών των σεισμοπαθών της Τουρκίας και με την ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης έδειξε ότι η τεράστια καταστροφή δεν άφησε κανέναν Ελληνα και καμία Ελληνίδα ασυγκίνητους.

Βιβλική καταστροφή

Προτού συμπληρωθούν επτά ημέρες από τον ισοπεδωτικό σεισμό της 6ης Φεβρουαρίου που διέλυσε 11 πόλεις της Τουρκίας σχεδόν όπως οι ατομικές βόμβες έσβησαν από τον χάρτη της Ιαπωνίας τη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι, ο Ελληνας υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας ταξίδεψε στα Αδανα, πέταξε πάνω από την Αντιόχεια και άλλες πόλεις της επαρχίας Χατάι, συνομίλησε θερμά με τον Τούρκο ομόλογό του Μεβλούτ Τσαβούσογλου και έδειξε ότι ο ίδιος άνθρωπος που επί τέσσερα χρόνια λειτουργούσε ως άγρυπνος φρουρός που φυλάττει Θερμοπύλες διασφαλίζοντας τα ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα από την ακόρεστη τουρκική επιθετικότητα και τον σχεδιαζόμενο επεκτατισμό της Αγκυρας σε θάλασσα και αέρα, μπορεί να αποτελέσει μέρος της εξίσωσης που θα ήταν δυνατόν να οδηγήσει σε εξομάλυνση των ελληνοτουρκικών σχέσεων την επόμενη μέρα του καταστροφικού σεισμού.

Η εικόνα που αντίκρισε ο Νίκος Δένδιας στην Αντιόχεια θύμιζε βιβλική καταστροφή. Σχεδόν κανένα κτίριο δεν είχε μείνει όρθιο από τη μανία του διπλού χτυπήματος του Εγκέλαδου με σχεδόν 8 Ρίχτερ, ή ήταν διαλυμένο μερικώς. «Δεν υπάρχει καν στύλος παράλληλα με άλλο στύλο», έλεγε ο Ελληνας υπουργός Εξωτερικών σε συνομιλητή του, εξηγώντας ότι μια περιοχή μεγαλύτερη σε έκταση από τη μισή Ελλάδα, με πληθυσμό πάνω από 13 εκατομμύρια ανθρώπους, είναι σχεδόν χωρίς δίκτυα κοινής ωφέλειας όπως το νερό και το ηλεκτρικό ρεύμα, χωρίς βασικές υποδομές και με το οδικό δίκτυο βαριά κατεστραμμένο. Μόνο την πρώτη εβδομάδα από τον σεισμό των 7,8 Ρίχτερ σημειώθηκαν σχεδόν 1.600 μετασεισμοί. Η ατελείωτη καταστροφή είναι σχεδόν αδύνατο να αντιμετωπιστεί σε ένα ή δύο χρόνια, επειδή όλα είναι τραυματισμένα και λαβωμένα από τον σεισμό.

Θα μπορούσε μέσα σε μια τόσο μεγάλη καταστροφή να ξεκινήσει μια νέα διαδικασία διαλόγου της Ελλάδας με την Τουρκία; Θα μπορούσαν οι κυβερνήσεις των δύο χωρών να καθίσουν ξανά στο τραπέζι με καλή πίστη και διάθεση επικοινωνίας για να αναζητήσουν κώδικες κοινής γλώσσας για το καλό των δύο λαών; Τι σημαίνει πρακτικά η δημόσια παραδοχή του Μεβλούτ Τσαβούσογλου, επικεφαλής της τουρκικής διπλωματίας και ενός από τους στενότερους συνεργάτες του Ταγίπ Ερντογάν, ότι άνοιξε μια νέα σελίδα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, αφού η Ελλάδα, τείνοντας χείρα βοηθείας στις δύσκολες στιγμές της Τουρκίας, απέδειξε ότι είναι πραγματικός γείτονας;

Ανώτερη πηγή της ελληνικής κυβέρνησης εξηγούσε στο «ΘΕΜΑ» ότι με τη συνάντηση Δένδια – Τσαβούσογλου και την επικοινωνία Μητσοτάκη – Ερντογάν «άνοιξε ένας δίαυλος εγκάρδιας συνεννόησης» μεταξύ Αθήνας και Αγκυρας. Και συνέχιζε ο ίδιος κυβερνητικός παράγοντας που έχει κρίσιμο λόγο στα εθνικά θέματα: «Μέσα σε τέτοια καταστροφή δεν μπορεί να ξεκινήσει διάλογος ή μια προσπάθεια επανεκκίνησης των πολιτικών και διπλωματικών επαφών. Μετά τις εκλογές σε Ελλάδα και Τουρκία θα δούμε πού βρισκόμαστε».

Μπροστά σε μια τόσο μεγάλη ανθρωπιστική καταστροφή όπως αυτή που προκλήθηκε από τον σεισμό στην Τουρκία και τη Συρία, σχεδόν όλα τα υπόλοιπα μοιάζουν μικρά. Και είναι αλήθεια ότι ο αριθμός των θυμάτων, κατάλογος που μπορεί να φτάσει τα θύματα από τις δύο ατομικές βόμβες στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι, είναι τόσο σοκαριστικά μεγάλος που θα χρειαστεί μακρύς χρόνος για να επουλωθούν οι πληγές.

Η ελληνική πρωτοβουλία

Με την αντίδραση της ελληνικής κοινής γνώμης, των πολιτών και των φορέων, αλλά και τη σχεδόν αντανακλαστική ενεργοποίηση της ελληνικής κυβέρνησης για συνδρομή στην τουρκική πλευρά μετά τον σεισμό, η Αθήνα έδειξε σε φίλους και συμμάχους ότι δεν είναι κολλημένη απέναντι στην Τουρκία, ούτε είναι εξαρχής εναντίον της. Το επόμενο διάστημα, στο πλαίσιο των διεθνών οργανισμών που συμμετέχει, η Ελλάδα θα ενεργοποιηθεί για να δοθεί μεγάλη οικονομική βοήθεια στην Τουρκία -όπως εξηγούν αρμόδιες κυβερνητικές πηγές στο «ΘΕΜΑ»- ώστε να αποφευχθεί πιθανή κατάρρευση της γειτονικής χώρας.

Η Τουρκία είναι μια χώρα 85 εκατομμυρίων ανθρώπων, που θα χρειαστεί κολοσσιαία οικονομική βοήθεια για την ανοικοδόμηση των περιοχών που ισοπεδώθηκαν και τη φροντίδα των οικογενειών που ξεσπιτώθηκαν, προκειμένου να μη δημιουργηθούν προσφυγικά κύματα εκατομμυρίων ανθρώπων. Στην Τουρκία αναμένεται να αλλάξουν όλα το επόμενο διάστημα λόγω της τόσο μεγάλης καταστροφής που δεν θα αφήσει τίποτα ανεπηρέαστο.

Ο Ταγίπ Ερντογάν, που ήδη ημέρες πριν από τον σεισμό είχε μειώσει την επιθετική ρητορική εναντίον της Ελλάδας, πλέον φαίνεται ότι δεν έχει την πολυτέλεια να ασχοληθεί με κανένα άλλο θέμα εκτός της γιγάντιας επιχείρησης ανοικοδόμησης. Το μισό υπουργικό συμβούλιο της Τουρκίας έχει εγκατασταθεί στις σεισμόπληκτες περιοχές κοντά στα σύνορα με τη Συρία και μάλλον οι λεονταρισμοί που πήγαιναν πακέτο με τα οράματα περί «γαλάζιας πατρίδας» θα αποτελέσουν παρελθόν.

Σε αυτή τη συγκυρία, προκειμένου να υπάρξει κάποιου είδους προσέγγιση και συνεννόηση της Ελλάδας και της Τουρκίας μετά τις εκλογές στις δύο χώρες, είναι κρίσιμο να διατηρηθεί το κλίμα έντιμης συνεννόησης ανάμεσα στις δύο πλευρές του Αιγαίου, διότι ακριβώς αυτή η ατμόσφαιρα είναι που μπορεί να τερματίσει τους τσαμπουκάδες και τις ακρότητες.

Πηγή: protothema.gr