Έντομα εχθροί πλήττουν ανθρώπους και καλλιέργειες και στο Μαλεβίζι- Αντιμετωπίζοντας την κλιματική αλλαγή

Καμπανάκι κινδύνου για την εμφάνιση όλο και περισσότερων εντομολογικών εχθρών λόγω της κλιματικής αλλαγής επηρεάζοντας όχι μόνο τις καλλιέργειες αλλά και τον ίδιο τον άνθρωπο «χτύπησε»   στην εσπερίδα που συνδιοργάνωσε ο δήμος Μαλεβιζίου με τα Πανεπιστημιακά Ιδρύματα των Αθηνών και της Θεσσαλίας την περασμένη Πέμπτη στη Δημοτική Πινακοθήκη της Τυλίσου.

Της Χρυσούλας Καλλιγιαννάκη

Το σκαθάρι που κατέστρεψε τις μουριές στο Μαλεβίζι και συνεχίζει την δράση του στο Ηράκλειο, η κάμπια των πεύκων που ευθύνεται για δεκάδες κρούσματα αλλεργιών και φέτος στον Κρουσώνα, άλλα και σε πολλές άλλες περιοχές , βρέθηκαν στο επίκεντρο με εξειδικευμένες παρουσιάσεις. Στην ενδιαφέρουσα ενημερωτική εκδήλωση, αναφορά έγινε και για άλλους εντομολογικούς εχθρούς όπως η μύγα της Μεσογείου, ο δάκος , ο αλευρώδης των εσπεριδοειδών και η κάμπια λιμάνδρια που μοιάζει με την πευκόκαμπια αλλά προσβάλει άλλα δασικά είδη.

Την εκδήλωση άνοιξε ο εντομολόγος – γεωπόνος του Δήμου Μαλεβιζίου Παύλος Μαυρικάκης ο οποίος είχε και την ευθύνη της διοργάνωσης. Όπως τόνισε, οι κλιματικοί παράγοντες με κυριότερη την θερμοκρασία, επιδρούν άμεσα στην επιβίωση, στην ανάπτυξη, στην αναπαραγωγή και στην κίνηση των εντόμων και συνεπώς στην ενδεχόμενη διασπορά και αφθονία τους. Παράλληλα η αύξηση της θερμοκρασίας προκαλεί αλλαγές στην συμπεριφορά επιβλαβών εντόμων, επηρεάζοντας μάλιστα και την ικανότητα τους να προκαλούν  ζημιές. «Διάφορα έντομα που ήταν σημαντικοί εχθροί ή ήταν δευτερεύοντες εχθροί καλλιεργειών είναι πιθανόν να προξενήσουν τεράστια οικονομική ζημιά σε διάφορες καλλιέργειές», επεσήμανε μεταξύ άλλων  ο κ. Μαυρικάκης .

Νέος κίνδυνος 

Αίσθηση πάντως προκάλεσε  και η αναφορά του για το καμπανάκι κινδύνου που έχει χτυπήσει στην Αυστραλία για το έντομο bactocera tryoni, που θεωρείται  αδερφάκι του δάκου.  Σύμφωνα με συστάσεις στην Αυστραλία βασισμένες πάνω σε προγνωστικά μοντέλα, έως το 2050 λόγω της κλιματικής αλλαγής, το παραπάνω έντομο που αποτελεί σοβαρό κίνδυνο για την ασφάλεια των καλλιεργειών του πρωτογενή τομέα της Ανατολικής Αυστραλίας αναμένεται να επηρεάσει σημαντικά και την διεθνή αγορά. 

Σε παγκόσμια κλίμακα έχει διαπιστωθεί ότι η ανθρώπινη δραστηριότητα και η κλιματική αλλαγή έχει διευκολύνει τις εισβολές διαφόρων φρουτόμυγων της οικογένειας Tephritidae  όπως είναι και ο δάκος της ελιάς. Οι αυξημένες θερμοκρασίες κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού και οι πιο ήπιοι χειμώνες έχουν μια αρνητική επίδραση στο ενήλικο του δάκου της ελιάς , προκαλώντας τη μετατόπιση των γεωγραφικών του ορίων προς τα Βόρεια και όχι προς το Νότο . Το ίδιο παρατηρείται και στην Κρήτη, που σε περιοχές με παρατεταμένους καύσωνες κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού (π.χ.Μεσσαρά Ηρακλείου) ο δάκος εκμηδενίζεται και δεν έχουμε προσβολές στους καρπούς, τόνισε ο κ. Μαυρικάκης.  Ερευνητές στην Ιταλία, επισημαίνουν ότι χρειάζεται περαιτέρω έρευνα σχετικά με την βιολογία και της συμπεριφοράς των εχθρών της ελιάς υπό το πρίσμα της κλιματικής αλλαγής καθώς δεν είναι ξεκάθαρες οι συνέπειες της αύξησης της θερμοκρασίας σε δύο κύριους εχθρούς όπως ο δάκος και ο πυρηνοτρύτης.

Πευκόκαμπιες και σκαθάρι της μουριάς 

Οι μεταδιδακτορικές ερευνήτριες από τα Πανεπιστήμια των Αθηνών και της Θεσσαλίας Άννα Σκούρτη και Παρασκευή Αγραφιώτη παρουσίασαν  τα αποτελέσματα των ερευνών τους για την αντιμετώπιση των ιδιαίτερα βλαβερών εντομολογικών εχθρών όπως είναι το σκαθάρι της Μουριάς και η πευκόκαμπια.  

Στην περίπτωση της πευκόκαμπιας που τα τελευταία χρόνια παρατηρείται έξαρση σε πολλές περιοχές και του Μαλεβιζίου η κ. Αγραφιώτη παρουσίασε την εμπεριστατωμένη έρευνα που έχει γίνει στο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλίας. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον δείχνουν  τα αποτελέσματα στην εφαρμογή σκευάσματος φερορμόνης με την μορφή τζελ στους κορμούς των πεύκων, την περίοδο των πρώτων πτήσεων του εντόμου, δηλαδή τον Σεπτέμβριο που εμποδίζει την αναπαραγωγή του.  Πρόκειται για μια αποτελεσματική μέθοδο, όπως έδειξε η  έρευνα, ωστόσο αποτελεί μια ακριβή λύση καθώς στα 10 στρέμματα εφαρμογής του τζελ το κόστος ανεβαίνει στα 8.000ευρώ. «Μία καλή ιδέα είναι να υπάρξει μία συνεργασία με κάποιο ερευνητικό κέντρο, είτε με ένα εκπαιδευτικό ίδρυμα όπως είναι ένα Πανεπιστήμιο ή ένα ίδρυμα που απασχολείται με έρευνα και μέσα από ένα πιλοτικό πρόγραμμα από την ευρωπαϊκή ένωση να μπορέσουμε να υλοποιήσουμε μία εφαρμογή μιας μεθόδου που σήμερα είναι απαγορευτική λόγω του κόστους της», τόνισε ο κ. Μαυρικάκης. Σημειώνεται πως παρουσιαστικαν και άλλοι μέθοδοι αντιμετώπισης  απομάκρυνσης και κάψιμο των φωλιών το χειμώνα ,που απαιτούν, όμως εξειδικευμένο προσωπικό . Ιδιαίτερα δύσκολή είναι και η χημική αντιμετώπιση γιατί τα δέντρα είναι ψηλά και είναι ο ψεκασμός με χημικά είναι επικίνδυνος.

Αντίστοιχα για το σκαθάρι της μουριάς που κατέστρεψε συνολικά τα δέντρα  στον αστικό ιστό του δήμου Μαλεβιζίου, η ερευνήτρια Άννα Σκούρτη, τόνισε την αποτελεσματικότητα των επεμβάσεων με εγχύσεις εντομοκτόνων στους κορμούς των δέντρων που εφαρμόστηκαν στην Αθήνα. 

«Είχαμε ετοιμάσει μία πρόταση για το σκαθάρι της μουριάς. Ζητούσε έγκριση από το υπουργείο για να κάνουμε τις επεμβάσεις που παρουσιάστηκαν σήμερα με εγχύσεις εντομοκτόνων στους κορμούς, που έφεραν αρκετά αποτελέσματα και θα μπορούσαμε και εμείς, αν είχε υλοποιηθεί ένα τέτοιο πρόγραμμα, να είχαμε σώσει πάρα πολλές μουριές», υπογράμμισε σε δηλώσεις του ο κ. Μαυρικάκης. Αίσθηση ωστόσο προκάλεσε η αναφορά της ερευνήτριας για τον κίνδυνο το σκαθάρι αυτό να προσβάλει τα αμπέλια τις μηλιές και τις αχλαδιές.

Η ΠΡΩΤΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΕΓΙΝΕ ΣΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΦΩΝΗ ΤΟΥ ΜΑΛΕΒΙΖΙΟΥ